RE: [Nettime-nl] Re: Koen Voskuil advertentie?

[Marie-Jose Klaver <klaver@dds.nl>]

At 11:19 27-9-00 +0200, Lake wrote:
>-----BEGIN PGP SIGNED MESSAGE-----
>Hash: SHA1
>
>Eveline Lubbers:
>
> > Argumenten tegen opsluiting werden
> > bijzonder goed geformuleerd door de
> > juridisch commentator van de NRC
> > F. Kuitenbrouwer afgelopen zaterdag,
> > maar op http://www.nrc.nl staat natuurlijk
> > weer alleen het nieuwsberichtje en
> > niet het commentaar, anders zou er eens
> > teveel content op die site komen of wordt
> > het te vol ofzo (ergerniswekkend).
>
>Uit anonieme bron weet ik dat er redelijke argumenten bestaan voor de
>opsluiting en nog betere argumenten tegen het verschoningsrecht van
>journalisten.
>
>Maar alle gekheid op een stokje.
>
>Wat zijn die argumenten dan?

Ik heb het stukje van Frank Kuitenbrouwer even uit het archief van de NRC 
gehaald:

Rechter hoeft niet direct journalist aan te spreken

Door onze redacteur F. KUITENBROUWER

AMSTERDAM, 23 SEPT. Het gijzelen van een journalist die weigert zijn bron 
te noemen is een uitzonderlijke juridische dwangmaatregel. Waarom niet 
eerst gekozen voor een onderzoek naar het lek bij de politie?

,,Uitgangspunt is dat bescherming van de bronnen van een journalist een van 
de essentiële voorwaarden is voor de in een democratische samenleving 
bijzonder belangrijke persvrijheid.'' Dat verklaarde de Hoge Raad in mei 
1996. Toch heeft het Amsterdamse gerechtshof nu verslaggever Koen Voskuil 
van het blad Spits laten gijzelen. De reden: hij weigert te zeggen wie zijn 
bron is van een bericht dat de inval bij de aangeklaagde wapencrimineel 
Mink K. doorgestoken kaart was.

Het is een uitzonderlijke dwangmaatregel. Het laatste serieuze precedent 
gaat terug tot de jaren vijftig. Toen werd redacteur Hommerson van het 
toenmalige dagblad Het Vrije Volk vastgezet omdat hij weigerde zijn bron te 
noemen in een smaadzaak. Het Amsterdamse gerechtshof bevestigde deze 
maatregel, maar toen al leidde hij tot heftige debatten in de Tweede Kamer. 
Dat was ver voor de uitspraak van de Hoge Raad.

Hoe valt de Amsterdamse beslissing van gisteren daarmee te rijmen? De Hoge 
Raad liet in 1996 een achterdeurtje. Toekenning van het recht getuigenis te 
weigeren, het zogeheten verschoningsrecht, blijft een belangenafweging. Dat 
is ook de verklaring van de hoofd-advocaat-generaal bij het Amsterdamse hof 
B.E.P. Myjer: de integriteit van de rechtspraak gaat hier boven de 
persvrijheid.

De ironie wil dat Myjer tevens hoogleraar mensenrechten is en begin jaren 
tachtig als rechter-commissaris te Zutphen zijn nek uitstak voor een - 
overigens beperkt - verschoningsrecht van een fotojournalist die opnamen 
had gemaakt van een illegale actie van het Dierenbevrijdingsfront. Daar is 
toen weinig van gekomen, maar het Europese Hof voor de mensenrechten in 
Straatsburg - de specialisatie van Myjer - zorgde in 1996 voor de 
doorbraak, zoals de Hoge Raad in de aangehaalde uitspraak met zoveel 
woorden erkende.

Journalisten kunnen niet buiten bronbescherming, zei het Straatsburgse hof. 
Anders zullen mensen die over belangrijk nieuws beschikken (vaak misstanden 
binnen de organisatie waarvan zij deel uitmaken) dat minder makkelijk 
prijsgeven uit vrees voor repressailles. De zaak-Mink K. is een 
schoolvoorbeeld. Als de door Voskuil gemelde truc waar blijkt te zijn, zou 
hij het bewijs tegen K. zodanig kunnen besmetten dat hij de hele zaak 
alsnog onderuit haalt. De geheime bron heeft alle reden peentjes te zweten 
als zijn rol uitkomt.

Het is begrijpelijk dat het Amsterdamse gerechtshof zwaar tilt aan de 
reportage in Spits. Maar de afweging van deze belangstelling tegen de 
persvrijheid is niet neutraal. Dat Spits een nieuwkomer is, in 
tegenstelling tot de gevestigde persorganen, mag geen rol spelen. Het 
zwaarwegende belang van de persvrijheid kan alleen opzij worden gezet door 
een ,,nog zwaarderwegend belang'', zei de Hoge Raad in 1996. Daarvoor lijkt 
op z'n minst vereist dat er werkelijk geen alternatief is dan druk te 
zetten op de journalist om het vertrouwen van zijn bron te beschamen.

In het geval van een politielek, zoals hier, valt te denken aan een 
degelijk intern onderzoek of het inschakelen van de Rijksrecherche. Voskuil 
suggereert dat zijn bron deel uitmaakte van het Nachtwachtlaan-onderzoek. 
Dat is een aanknopingspunt. Onderzoeken naar lekken hebben een groot 
,,afbreukrisico'', zoals minister Korthals (Justitie) het vorig jaar april 
uitdrukte. Maar dat is geen reden voor de rechter direct terug te vallen op 
de journalist.



______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).