[Nettime-nl] De lafheid van tijdschriftenuitgevers

[Erik van Heeswijk <erik@focus-in.nl>]

Misschien voor jullie interessant:
Morgen op http://www.onlijn.nl

groetjes
Erik van heeswijk



5   EXTRA:  DE LAFHEID VAN TIJDSCHRIFTENUITGEVERS
-.-
Op hun bedrijfssites profileren de grote Nederlandse
tijdschriftenuitgevers zich graag als ondernemingen met grote daadkracht
en creativiteit. Maar als je nagaat hoe zij zich de laatste jaren op de
opmars van het internet hebben ingesteld, word je daar niet vrolijk van.
Passiviteit, lafheid en conservatisme kenmerkt de moeizame relatie
tussen uitgevers, hun tijdschriften en internet. 

Telegraaf en IDG, de uitersten
Een goede illustratie van het feit dat uitgevers geen idee hebben hoe
met tijdschriften op het net om te gaan, is de Telegraaf. Hoewel de
digitale krant een redelijk succes genoemd mag worden, staan bladen als
de Privé en de Autovisie er troosteloos bij. Verder dan een aankondiging
van wat er in het volgende papieren nummer zal verschijnen is men nooit
gekomen. En dat terwijl je je bij een site voor autoliefhebbers heel wat
meer kan voorstellen. Zo is alleen al een kleine vraag- en aanbod
afdeling voor auto's interessant en gemakkelijk bij te houden. Kennelijk
was de Telegraaf dat al teveel moeite.
IDG is daarentegen onder de tijdschriftenuitgevers het minst domme
jongetje in de klas. De site van Computertotaal begint er al enigszins
aanvaardbaar uit te zien. Dat is ook niet vreemd omdat er een verbinding
bestaat met de kwalitatief hoogstaande nieuwssite Webwereld. IDG heeft
het ook wat gemakkelijk dan de anderen: het publiek bestaat voor het
grootste deel uit internetgeïnteresseerden en techneuten die hun weg
naar een site gemakkelijk weten te vinden. Dat het desondanks mis kan
gaan, bewijst de site van Netmagazine. Een tijdschrift over internet,
met zo'n kwalitatief slechte site, blijft verbazing oproepen.

Nieuwssites wel, e-zines niet?
Wat echt verwondert is dat het voor uitgevers heel erg normaal is om na
te denken over hoe een krant op internet functioneert. Alles wordt uit
de kast getrokken om te zorgen dat de eisen van het medium en de
bezoeker zoveel mogelijk samenvallen. Participerende journalistiek,
filmpjes, forums en columns, geen experiment blijft de nieuwssite
bespaard. En dat alles om kennis op te doen voor de toekomst.
Onverklaarbaar genoeg gaat dat verhaal in het geheel niet op voor de
tijdschriften en hun internetvariant: het e-zine. Geen enkel fatsoenlijk
e-zine komt uit de koker van traditionele uitgeverijen en men lijkt er
ook niet in geïnteresseerd. Vragen als "hoe werk het bladgevoel op
internet?" en "Kan ik edities en thema's creëren met een e-zine?" worden
eenvoudigweg niet gesteld. Naar de motieven kan men alleen maar gissen.
Wellicht is het bestaan van e-zines bij de tijdschriftenmakers
onvoldoende bekend, misschien denkt men dat de papieren krant eerder zal
verdwijnen dan het papieren tijdschrift. Of misschien is men wel bang
voor het eigen gebrek aan kennis?

De noodzaak van e-zines
Om precies dezelfde reden dat het voor uitgevers interessant is te
experimenteren met nieuwssites, zou het opzetten van e-zines belangrijk
moeten zijn: het opdoen van kennis die later broodnodig zou kunnen zijn.
Een nieuwsbriefje met de kopjes van wat er die week op de site is
verschenen zal niet genoeg blijken. En als het om de centen gaat:
Elsevier laat nu al zien de combinatie van vakbladen, internet en
inkomsten uitstekend samengaan. Waarom zou dat niet voor de
publieksbladen gelden?
Er is zelfs veel voor te zeggen dat de uitgevers van publieksbladen een
zeker morele plicht hebben er harder aan te trekken. Als we volhouden
dat tijdschriften een belangrijk onderdeel vormen van het Nederlandse
cultuurgoed dan hebben zij een journalistieke en maatschappelijke
verplichting. 

VNU en de lafheid
Als we spreken over Nederland en tijdschriften, dan hebben we het in
feite over VNU. Het concern geeft nagenoeg alle Nederlandstalige
tijdschriften uit die je maar kan bedenken, van Nieuwe Revue tot VT
Wonen. De activiteiten die zij hebben ontplooid om hun waardevolle
titels uit te bouwen zijn echter op de vingers van één hand te tellen.
Het enige project van betekenis is vrouwonline.nl waarin getracht werd
alle vrouwenbladen in een overkoepelende vrouwensite onder te brengen.
Als je bedenkt dat de doelgroep van de Cosmopolitan dan op één site zou
moeten bivakkeren met de lezers van de Margriet, snap je waarom het
project niet is geslaagd. Maar de site steekt nog zeer gunstig af tegen
wangedrochten als Vorsten.nl of de NieuweRevue.nl, waarop slechts een
aantal plaatjes en een lege chatbox te vinden is.
VNU heeft ervoor gekozen niet te experimenteren met hun kostbare titels
of om andere e-zines op te zetten, maar internetexpertise te verkrijgen
bij internetuitgevers. Daarom is in 2000 zoekmachine Ilse.nl gekocht,
die daarna de beschikking zou krijgen over de online versies van de
tijdschriften. Zij zouden immers weten wat het is om op internet te
publiceren. Afgezien van het feit dat een zoekmachine bouwen niets te
maken heeft met internettijdschriften creëren, heeft Ilse in het
verleden ook nooit op andere wijze laten zien dat ze daar verstand van
heeft. En als de site van het papieren tijdschrift dat Ilse zelf
uitgeeft, iig.nl, maatgevend is, valt ook te vrezen voor de toekomst.

Slecht excuus
Er is slechts één reden voor de passiviteit en het gebrek aan
creativiteit te bedenken: men wil niet zomaar wat rommelen met de duur
opgebouwde tijdschriftentitels. Vaak heeft het opbouwen van een imago en
bijbehorend abonneebestand miljoenen guldens gekost en een wankele site
zou dat ongedaan kunnen maken. Hoewel dat verdedigbaar is, gaat dat
argument in een bredere context toch niet op; bij krantensites is ook
nooit gebleken dat de site het papieren product in de weg stond,
integendeel. Het blijkt een goede manier de krant een steuntje in de rug
te geven. Bovendien staat de advertentiemarkt binnenkort te trappelen in
de digitale versies van het tijdschrift te adverteren en voorspellen
kenners dat een gouden toekomst. Maar de belangrijkste gedachte is bij
uitgevers nog niet opgekomen: is de halfslachtigheid niet nog veel
desastreuzer? Wat doet de aanblik van een lege chatbox?

LINKS
http://www.idg.nl
http://www.webwereld.nl
http://www.computertotaal.nl
http://www.netmagazine.nl
http://www.telegraafnet.nl
http://www.prive.nl
http://www.autovisie.nl
http://www.vnu.nl
http://www.nieuwerevue.nl
http://www.vorsten.nl
http://www.ilse.nl
http://www.iig.nl

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).