[Nettime-nl] pleidooi 'De Geert Wilders werken -- Een rechtszaak'

[EMPATHYtm <tinkebell@tinkebell.com>]

PERSBERICHT

Pleidooi van beeldend kunstenaar Jonas Staal voor zijn werk:
'De Geert Wilders werken -- Een rechtszaak'

Beeldend kunstenaar Jonas Staal is door de Nederlandse Staat aangeklaagd
voor bedreiging met de dood van Geert Wilders, lid van de Staten Generaal
der Nederlanden.
Dit naar aanleiding van zijn serie van zestien installaties 'De Geert
Wilders werken' (2005).

De rechtszaak presenteert Staal als een door hem geïnitieerde performance
op vrijdag 3 augustus aanstaande, om 14:00 uur, ter
Arrondissementsrechtbank te Rotterdam, Wilhelminaplein 125.

Onderaan dit bericht vindt u zijn pleidooi, dat hij voor zal dragen tijdens de
zitting. Deze is tevens te lezen achter de volgende link:
http://www.jonasstaal.nl/pleidooi2.html

Verder vindt u achter onderstaande url zowel een uitnodiging voor de rechtszaak als
fotodocumentatie van de installaties uit 2005:
http://www.jonasstaal.nl/projects_nl.html

Meer informatie:
Tel. 0614305309

Website Jonas Staal:
http://www.jonasstaal.nl



PLEIDOOI
De Geert Wilders werken -- Een rechtszaak

Beeldend kunstenaar Jonas Staal is door de Nederlandse Staat aangeklaagd voor bedreiging met de dood van een lid van de Staten Generaal der Nederlanden. Dit naar aanleiding van zijn serie van zestien installaties 'De Geert Wilders werken' uit 2005, waarvoor politicus Geert Wilders tweemaal aangifte deed bij de politie.
De rechtszaak presenteert hij als een door hem geïnitieerde performance op vrijdag 3 augustus aanstaande, om 14:00 uur, ter Arrondissementsrechtbank te Rotterdam, Wilhelminaplein 125. Hieronder volgt een tekst van zijn hand.

Uitnodiging voor het project De Geert Wilders werken - Een rechtszaak (2007), vormgegeven door Vincent WJ Van Gerven Oei

  1. Als mens -- als kunstenaar -- ben ik natuurlijk niet verheven boven het recht, maar met mijn werk streef ik er wel naar bepaalde existentiële -- noem het filosofische -- onderwerpen te visualiseren en te analyseren. Kunst zelf -- het object of de ingreep die als kunst betiteld wordt -- verheft zich in die zin dus wel boven het recht, zij streeft naar objectiviteit, naar waarheid. Als kunstenaar heb ik in die zin de verantwoordelijkheid mij aan begrippen als 'juist' of 'onjuist' te onttrekken, ten dienste van het duiden van dieper liggende kwesties gerelateerd aan de menselijke existentie.
  2. Ik ben niet schuldig aan het bedreigen van een politicus, simpelweg omdat dit niet het doel van mijn werk is geweest. Geert Wilders heb ik als symbool gebruikt voor de persoonscultus die is opgetreden sinds de opkomst van de Nederlandse Populistische stroming, waarin een grote vervaging is ontstaan tussen de vertegenwoordiger van bepaalde politieke idealen, en hun boodschap an sich. Dat Wilders zich hierdoor bedreigd heeft gevoeld is iets waar ik geen oordeel over wens te vellen: ik acht mijn doelstelling van het project in die zin van groter belang dan de gevoelens van het individu Wilders, zoals hij zich hopelijk ook ondergeschikt acht aan de doelstellingen die hij als politicus wenst te bewerkstelligen.
  3. Ik kaart aan dat Geert Wilders in deze zaak zelf -- net als ik -- een grote verantwoordelijkheid draagt. Wilders heeft zich sinds zijn intrede in de politiek altijd zeer scherp uitgesproken voor 'het recht op de vrijheid van meningsuiting' en daarmee ook voor het aansturen van publiek debat. Hij heeft het hierin opgenomen voor individuen als rechtsgeleerde Afshin Ellian en politica Ayaan Hirsi Ali, die door bedreiging beperkt werden volop van dit recht gebruik te maken, en heeft vaak beroep gedaan op filmmaker Theo van Gogh, die door gebruik van dit recht om het leven werd gebracht. Daarnaast heeft hij ook zelf extreem veel gebruik van dit recht gemaakt, onder meer door de publicatie van de zogenaamde Deense cartoons met afbeeldingen van de profeet Mohammed op zijn politieke website, op het hoogtepunt van een hevige internationale discussie betreffende artistieke vrijheid in 2006. Wat ik hiermee aan wil tonen is het feit dat Wilders al jaren een klimaat vertegenwoordigt waarin individuen worden gestimuleerd zich publiekelijk uit te spreken, ook wanneer dit een boodschap betreft die voor mensen shockerend of zelfs bedreigend over kan komen. Dat is een recht waarvan hij ook zelf veelvuldig gebruik maakt, een recht waar hij dus medeverantwoordelijk voor is, en binnen welke context mijn eigen werk net zo goed valt. Wie op ondubbelzinnige wijze een recht vertegenwoordigt en bevecht, dient te accepteren dat hier een reactie op kan komen, dat deze reactie -- in dit geval in de vorm van mijn serie installaties -- voor Wilders ongewenst blijkt, is geen reden om deze te veroordelen. Dat hij zijn aangifte jegens mij niet heeft ingetrokken, is in die zin een teken van grote zwakte en hypocrisie binnen zijn eigen discours.
  4. Eenieder die zich mengt in het publieke debat accepteert daarmee de verantwoordelijkheid vertegenwoordiger van bepaalde ideeën te zijn, en dus daarmee te worden geassocieerd .Gevolg hiervan is dat in artikelen, columns, cartoons en wat al niet meer de betreffende vertegenwoordiger als zodanig zal worden aangehaald. Ook 'experimentele publieke kunst' valt in dit rijtje. Dat kun je als politicus, burger, rechter of wie dan ook misschien niet begrijpen of niet wenselijk vinden, maar dat maakt mijn recht als kunstenaar mij te mengen in dergelijke polemische constructies niet minder geldig, en is feitelijk een kwestie van smaak, waarover politiek of justitie zich wel als laatste dient uit te spreken. Men kan over mijn werk boos of verontwaardigd zijn, men kan het slechte of smakeloze kunst vinden, maar dat doet feitelijk niet ter zake.
  5. Ik ben hier vandaag niet om mijzelf te verdedigen, gezien het feit dat ik niet schuldig ben. Ik ben hier vandaag om te debatteren. Dat is iets wat ik sinds de uitvoering van mijn project veelvuldig heb gedaan, zowel binnen de context van de beeldende kunst, als op televisie, in kranten en interviews, in artikelen van eigen hand en in de vele andere werken die ik sindsdien gemaakt heb, en waarbij ik op vergelijkbare wijze in confrontatie ben gekomen met het Nederlandse recht. Ik heb mijn werk altijd helder belicht, publiek gemaakt en hiervoor volle verantwoordelijkheid genomen als onderdeel van mijn kunstenaarsschap. Ook deze rechtszaak is voor mij een kunstwerk -- waarvoor ik enkele dagen geleden ook uitnodigingen verstuurde -- een publiek debat in de vorm van een 'maatschappelijk fenomeen', dat een aanvulling zal zijn op mijn reeds bestaande oeuvre. Dit debat voer ik niet uit een schuldgevoel, maar uit een verantwoordelijkheidgevoel: naar mijn werk en naar mijn publiek, maar NIET jegens het Nederlandse recht. Dat maakt een betreurenswaardige fout als het denkt kunstenaars op hypocriete wijze de mond te kunnen snoeren wanneer hetgeen dat door hen gezegd of gemaakt wordt, even niet past in het gewenste plaatje dat de politiek -- en in het verlengde daarvan justitie -- van de kunst heeft. Want het is Wilders zelf, samen met andere politici als Femke Halsema en Wouter Bos, die het steeds hebben over het 'kritische' vermogen van de kunst, die burgers en intellectuelen en kunstenaars oproepen zich uit te spreken; politici die zich inzetten voor de zogenaamde 'vrijheid van meningsuiting', maar die wanneer het er op aankomt, zoals vandaag, volkomen lamgeslagen zijn, of, zoals in dit geval, zich zelfs bedreigd voelen.
     Als u rechters mij vandaag veroordeelt vanuit een dergelijke ontoelaatbare dubbelzinnigheid, dan bent u de eerste en enige schuldige in deze rechtszaal.

Jonas Staal 2007



______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).