Re: [Nettime-nl] Protest is niet het antwoord - interview met Joost de Bloois (Trouw)

[Nictoglobe <a.andreas@nictoglobe.com>]

Dank Patrice voor deze waardevolle informatie


Je bent bij deze uitgenodigd om in Walkenried (Dld) mee te bouwen aan een 

"Neo Societal Sculptures / Neue Gesellschaftlichen Sculpturen / Nieuwe Maatschappelijke Sculpturen" 

Het Precariaat / Das Prekariat / The Precariate

Op een geheel Neo-Brechtiaanse wijze tot stand te brengen

zie: http://nictoglobe.com/new/query2.html?d=residency&f=abv


Andreas Maria Jacobs (KZB'er Kunstenaar Zonder Budget)

nictoglobe.com
burgerwaanzin.nl


"The Future exists and is happening Now"

On 4 aug. 2011, at 18:33, "Patrice Riemens" <patrice@xs4all.nl> wrote:

> Via via kwam ik op deze text. Iemand wees mij op het Post-Autonomia
> congres (http://postautonomia.wordpress.com/), die volledig aan mij
> voorbijgegaan was. Net als het centrum die het mee-organiseerde, Goleb
> (http://projectgoleb.wordpress.com) waarvan ik het bestaan niet eens kende
> (SMART ken ik gellukkig wel, maar ik woon dan ook - schuin - aan de
> overkant ;-)  Ik nam ook snel de lijst van de congres-participanten door
> en er kwam haast geen van de 'usual suspects' erin voor (behalve MerijnO.
> en 'n heel enkele anderen), dus er is duidelijk nieuw bloed in Amsterdam!
> 
> Het interview met Joost de Bloois in Trouw vond ik zeer de moeiete waard:
> 
> 
> 'Protest is niet het antwoord'
> Sander Hiskemuller &#8722; Trouw, 10 mei 2011
> origineel:   http://bit.ly/jXw5WE
> 
> INTERVIEW - De bezuinigingen op de kunstensector zijn een logisch gevolg
> van de politieke ontwikkelingen van de laatste twintig jaar. Protesten
> zullen niet veel uithalen, voorziet cultuurwetenschapper Joost de Bloois.
> Hij pleit voor het politiseren van de kunsten om niet door de 'grimmige'
> kant van het neoliberalisme te worden verpulverd.
> Een 'ludieke bezetting' van het Rijksmuseum, 'kamperen' met politici in
> kunstencentrum W139 om over kunstbeleid te debatteren: Joost de Bloois
> vindt het protest tegen de bezuinigingen vanuit de kunstensector vooral
> tragisch. Spasmen van een oude tijd. "Kunstenaars bezigen vooral de
> clichés over de rol die kunst en cultuur inneemt in de maatschappij. Het
> probleem is echter dat kunst in de huidige neoliberale politiek en de
> daaraan gelieerde populistische stromingen geen enkele rol meer speelt, in
> ieder geval níet de rol die kunstenaars haar zelf toebedelen. Dat het
> mensen verbindt, verrijkt, aan het denken zet. Aan die zaken wordt in de
> huidige politieke status quo geen prioriteit gegeven. Sterker: ze zijn
> niet zo gewenst."
> 
> Volgens de cultuurwetenschapper, verbonden aan de Universiteit van
> Amsterdam, heeft er de afgelopen jaren een omslag plaatsgevonden. Van het
> stimuleren van 'creatieve industrieën' in de jaren negentig en de vroege
> jaren nul, slingert de pendel nu naar een feitelijke afschrijving ervan.
> "Dat is een schok waar de kunstwereld nog niet van bekomen is."
> 
> Die omslag is onomkeerbaar, aldus De Bloois. Kunst wordt niet meer gezien
> in termen van maatschappelijke vernieuwing, en ook niet langer als motor
> voor economische innovatie. "Kunst wordt nu vooral gezien in termen van
> erfgoed en het behoud daarvan. Kunst is iets van het verleden, iets dat
> bijdraagt aan de nationale identiteit. Dat is een Europese ontwikkeling;
> de Franse president Sarkozy doet bijvoorbeeld uitspraken over wat er op
> scholen aan literatuur moet worden gedoceerd."
> 
> Dat is niet te wijten aan de opkomst van het populisme, zoals algemeen
> wordt verondersteld, wél heeft het populistische gedachtengoed het
> westerse marktdenken een goed excuus gegeven. "We zijn in een periode
> aanbeland dat we het andere gezicht zien van het vrijemarktdenken. De
> vrolijke triomf van het neoliberalisme, van na de val van de Berlijnse
> muur, is voorbij. Onder invloed van 9/11 en verschillende economische
> crises hebben we nu met een grimmiger vorm te maken. Het kapitalisme heeft
> de homo economicus geschapen, de mens die gedreven wordt door eigenbelang
> en van daaruit rationele keuzes maakt. Kunst heeft waarde, in de
> kunstmarkt gaan hoge bedragen om, maar het máken van kunst is niet iets
> wat direct verzilverd kan worden. Het creëren van kunst, en dat geldt
> vooral voor de uitvoerende disciplines, levert de homo economicus niet
> genoeg op."
> 
> Ironisch is, vindt De Bloois, dat kunstenaars zijn meegegaan in dat
> triomfantelijk neoliberalisme. Daar worden nu de zure vruchten van
> geplukt. "De kunstsector was dolblij dat hij onderdeel werd van politiek
> beleid. Het was fijn dat kunst werd gezien als iets van maatschappelijk
> belang, iets wat bijvoorbeeld de multiculturele samenleving zou kunnen
> bevorderen. In de jaren negentig leidde dat tot de institutionalisering
> van de avant-garde. De overheid wees plekken aan waar kunstenaars konden
> experimenteren. Maar de alliantie tussen kunst en politiek bestaat bij de
> gratie van consensus, niet omdat vernieuwing zo op prijs wordt gesteld. De
> vernieuwing ligt nu bij de conservatieven, in de afbraak van de
> verzorgingsstaat en het subsidiestelsel."
> 
> Volgens De Bloois heeft het geen zin te roepen hoe erg die afbraak wel
> niet is. Met het protest waarmee kunstenaars zich tot nu toe hebben
> gemanifesteerd, worden juist alle populistische clichés over de
> 'nutteloosheid' van kunst en het gebrek aan maatschappelijk draagvlak
> bevestigd. "Dat werkt contraproductief."
> 
> Het is moeilijk je te verhouden ten opzichte van een tegenstander die je,
> in principe, afwijst. "Kunstenaars kunnen zich niet meer aan de zijde van
> de sociaaldemocratie of traditioneel links scharen, omdat die domweg niet
> meer bestaan. In feite heeft het neoliberalisme geen tegenstanders meer en
> ziet hij daardoor geen noodzaak voor een open maatschappelijke en
> politieke ruimte. En dat is nou juist de ruimte waar kunstenaars zich in
> bewegen. De taak waarvoor kunstenaars zich gesteld zullen zien, is om een
> nieuwe vorm van oppositie te creëren. Dat moet voor een belangrijk deel
> middels allianties met politieke partijen en sociale groepen gebeuren."
> 
> Een ander kenmerk van het neoliberalisme is dat de middenklasse verdwijnt.
> De Bloois constateert de vorming van een nieuwe sociale klasse, die nog
> geen duidelijke spreekbuis heeft. "Kunstenaars staan in de voorhoede van
> die nieuwe klasse van zzp'ers, postbezorgers, verplegers, academici,
> journalisten et cetera, die van arbeidscontract naar arbeidscontract
> leven. Met de afbraak van de verzorgingsstaat draait het bij hun om
> 'precariteit': wat bindt is een algemeen gevoel van economische onrust,
> dwars door oude ideologieën en maatschappelijke klassen heen."
> 
> Maar er is geen sprake van een georganiseerde beweging, laat staan van
> sociale cohesie binnen deze grote groep van 'onzekeren'. "Als de
> kunstenaar gaat streven naar een verbeelding van de gedeelde leefwereld,
> een gedeelde symboliek, is dat veel reëler dan voor de zoveelste keer
> roepen dat kunst 'heus wel' maatschappelijke draagkracht heeft."
> 
> De Bloois verwijst naar de opleving van de Autonomia-beweging die ontstond
> in de late jaren zeventig. "Daarin werd gezocht naar sociale verbanden
> tussen 'atypische' groepen - als deeltijdwerkers, migranten, drop-outs en
> alternatievelingen - door met kunst, media en leefvormen te
> experimenteren. Tekenend is dat veel autonomisten van het eerste uur weer
> een belangrijke rol spelen in het huidige academische discours over kunst
> en cultuur." Maar ook in een bekendere stroming als De Stijl streefde men
> al naar een herziening van de kunsten, naar aanleiding van technologische,
> wetenschappelijke en maatschappelijke veranderingen. "Met een hedendaagse
> uitwerking van dergelijke uitgangspunten bedoel ik overigens helemaal
> niets engs, geen sociaal-realistische toestanden uit de jaren dertig of
> zo, maar wel een gepolitiseerde verbeelding van een nieuwe wereld."
> 
> Daar is iets bij voor te stellen in het geval van scheppende kunsten als
> performancekunst, mediakunst, beeldende kunst. Maar wat als het gaat om
> sterk op traditie gestoelde kunsten - zeg klassiek ballet?
> 
> "Kunsten als ballet of toneel worden op dit moment het hardst getroffen
> omdat ze het zwaarst leunen op een economische infrastructuur. Behalve een
> theater heb je een geluidsman nodig, dansers, iemand die de kostuums wast
> en strijkt. Het klinkt misschien een beetje Bertolt Brecht-achtig, maar
> het is een mogelijkheid dat je laat zíen dat je al die mensen nodig hebt.
> Zeker bij zoiets als ballet, de favoriete kunstvorm van de koninklijke
> familie. Het zou toch fantastisch zijn als onze koningin een ballet
> bijwoont waarin de nadruk wordt gelegd op het feit dat iemand de volgspot
> bedient met een tijdelijk contract?"
> 
> De vraag is of een dergelijke politieke aanpak wel bij de sector past.
> Toch zal de kunstensector hoe dan ook met een antwoord moeten komen,
> voorspelt De Bloois.
> 
> "Dat ligt voor ballet of toneel zeker niet in het populariseren van de
> kunstvorm, zoals je maar al te vaak ziet. Als je als kunstvorm je
> autonomie wilt bewaren, en daar begint en eindigt het hele verhaal
> natuurlijk mee, moet je laten zien hoe de kunstvorm is ingebed in
> bestaande sociale structuren. Daaruit haal je bestaansrecht en alleen
> daardoor is de mythe te doorbreken dat de kunstenaar in zijn ivoren toren
> zit, subsidies opsoupeert en daar niets nuttigs voor in de plaats stelt."
> 
> In het Amsterdamse SMART Projectspace vindt [vond] van 19 t/m 21 mei het
> congres 'Post-Autonomia' plaats. Het congres onderzoekt de erfenis van de
> Italiaanse Autonomia-beweging uit de jaren zeventig en verbindt die met de
> huidige situatie in de wereld van kunst en cultuur.
> 
> ______________________________________________________
> * Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
> * toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
> * open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
> * Meer info, archief & anderstalige edities:
> * http://www.nettime.org/.
> * Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).