| Esther Polak on Wed, 11 Jul 2012 11:30:19 +0200 (CEST) |
[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]
| [Nettime-nl] Kunnen GPS-data mensen ontroeren? |
Kunnen GPS-data mensen ontroeren? Annet Dekker in gesprek met Esther Polak Naar aanleiding van de door ons gemaakte openingsbeelden voor „Het Nationale Canta Ballet" schreef Annet Dekker een interview met mij voor Tubelight. Vind het artikel hier: www.tubelight.nl/articles/1353/canta Het werk is onderdeel van ons voortschijdend onderzoek naar de cinematografische mogelijkheden van Google Earth. Van uit onze opvatting is Google Earth eerder een ruimtelijk, dan een visueel medium. Om dit verder uit te zoeken hebben Ivar van Bekkum en ik meerdere werken gemaakt in Google Earth, en een kunstenaars tekst geschreven die later zal worden vertaalt en gepubliceerd in een speciaal nummer van LEA. Graag laten wij de Nederlandse versie van de tekst nu aan jullie laten lezen. Opmerkingen en aanvullingen zijn welkom Op bezoek in Google Earth Abstact: Esther Polak en Ivar van Bekkum werken als kunstenaars met GPS data sinds 2002. Het door Google vanaf 2005 gratis aangeboden programma Google Earth is vanuit die achtergrond voor hen interessant. In deze tekst onderzoeken de kunstenaars dit medium op visuele en ruimtelijke kwaliteiten en specifieke eigenschappen. Met name richten zij zich op de speciale kwaliteit van de ruimte die Google Earth representeert en op de daaruit voortvloeiende tweeledigheid van Google Earth: aan de ene kant een klassiek objectief cartografisch medium, aan de andere kant een medium waarin de presentatie en ontwikkeling van zeer subjectieve verhalen mogelijk is. Het werk dat de kunstenaars maken richt zich op die mogelijkheden van Google Earth: als ruimtelijk platform en als subjectief “theater” waar zich verhalen kunnen afspelen die en heel eigen relatie met de realiteit hebben. De werken nemen de vorm aan van animaties die kunnen worden gezien als een onderzoek naar de cinematografische mogelijkheden van Google Earth. In het kader beschrijven de kunstenaars een aantal van deze reeds uitgevoerde experimenten en benoemen ze hun ambitie voor toekomstig werk. Esther Polak and Ivar van Bekkum as artists work with GPS data since 2002. The Google Earth program, since 2005 offered to consumers by Google for free, is from this background interesting for them. In this text, the artists explore this medium on visual and spatial qualities and specific properties. In particular, they focus on the special quality of the space that Google Earth represents and the resulting duality of the medium: on the one hand a classical objective cartographic medium, on the other hand, a medium where the presentation and development of highly subjective stories is possible. In their work the artists focus on those two features of Google Earth: as both a spatial platform and a subjective "theater" where stories can be told and that have a very personal relationship with reality. The works take the form of animations that can be seen as an investigation into the cinematic possibilities of Google Earth. In the texst frame, the artists describe some of these experiments already carried out and nominate their ambition for future work. Inleiding Toen wij begonnen te werken met GPS in 2002 waren we echte pioniers. Om data te visualiseren moesten we zelf de software ontwikkelen. Of we maakten ongebruikelijke visualisaties zoals een robot die GPS sporen uitrijdt in zand. Vanuit onze ooghoeken zagen we dat het populaire Google Earth ook steeds meer mogelijkheden bood om GPS en andere locatie data te visualiseren. Een jaar of drie geleden zijn de daar dan ook serieus mee aan de slag gegaan. Voor ons is het meest fascinerend aan Google Earth dat het een kopie is van de echte wereld. De ruimte in Google Earth is niet zomaar abstract, ieder punt refereert eenmalig aan een werkelijk punt in de echte wereld. In het verlengde daarvan biedt Google Earth door zijn speciale eigenschappen een podium waar realisme en objectiviteit op een bijzondere manier gemixt kunnen worden met fictie en verhalen of zelfs in elkaar overlopen. Daarmee ervaren wij het werken binnen Google Earth als zoiets als kunst in de openbare ruimte, of theater in de openbare ruimte, of eigenlijk, liever nog, als filmen in de openbare ruimte. We hebben geprobeerd ons af te vragen waarom Google Earth eigenlijk bestaat, en dat is niet zo’n makkelijk te beantwoorden vraag. Waarom heeft een bedrijf als Google, dat is groot geworden met een zoekmachine, op een dag besloten een klein software bedrijf[1] op te kopen dat een basale applicatie had ontwikkeld voor een digitale cartografie, om op basis daarvan een virtuele globe te ontwikkelen? En we hebben ons nog meer vragen gesteld over Google Earth die al werkend met het medium boven kwamen drijven. Het zijn deze vragen die we hier proberen te beschrijven. Soms met, soms zonder antwoord. Media Theorie In de klassieke, door Mac Luhan opgezette media theorie (The Medium is the Message)[2] is de inhoud van een nieuw medium altijd het oude medium. De inhoud van een boek is dan gesproken taal, en de inhoud van televisie is bijvoorbeeld film en de inhoud van de film dan weer het theater. Als je dat doordenkt voor Google Earth is de inhoud van Earth de gedrukte atlas of de driedimensionale globe. En er zijn recentelijk meer digitale cartografische media ontstaan waarvan je kunt beweren dat deze de opvolger van de atlas, of de opvolger van de globe zijn. Wij denken dan bijvoorbeeld aan TomTom systemen of smartphone-applicaties als Everytrail waarmee je je eigen sportprestaties kunt registreren en delen met anderen. Wat opvalt als je Google Earth vergelijkt met die andere digitale cartografische gereedschappen is dat GE eigenlijk geen eenduidige gebruikersfunctie heeft, anders dan bestaande satellietbeelden aan elkaar te knopen en op een virtuele globe te plakken, die de bestaande aarde precies representeert. Zelf als je de satellietbeelden helemaal weghaalt, en dat kan vrij makkelijk door de aarde met een beeldvullende egale kleur of bizar patroon te bedekken, blijft iedere plek op aarde bereikbaar en als zichzelf te identificeren, via het coördinatenstelsel. Dus zelfs op de abstracte bol die dan ontstaat, blijft iedere plek een relatie houden met een plek op de echte wereld. En via de functie “tijdlijn” kun je daar zelfs nog een exact tijdsmoment, of tijdspanne aan koppelen.[3] Visueel of Ruimtelijk Medium De conclusie die wij hieruit trekken, is dat GE primair geen visueel, maar een ruimtelijk medium is, want de unieke eigenschappen van GE zijn met name ruimtelijk. Volgens ons is de cruciale eigenschap van GE dat alle plekken die in het programma virtueel bestaan, rechtevenredig en ondubbelzinnig verwijzen naar locaties in de werkelijk wereld; aan werkelijke locaties die op ieder moment in de tijd dus maar één keer bestaan. Daarin onderscheid het zich van eerdere cartografieën, maar bijvoorbeeld ook van 3D programma’s en/of wiskundige ruimtelijke constructies die in een abstracte ruimte bestaan, aangezien daar het hele al dan niet eenmalig bestaan van de werkelijke ruimte en tijd er gewoon niet toedoet. GE is ruimtelijk interactief want het heeft geen vaststaande schaal, de gebruiker kan zelf vrijelijk in- en uitzoomen binnen dezelfde cartografie. De zoom factor is de hoogte van waar je kijkt. Het is dus niet het vergroten of verkleinen van een beeld, het is het innemen van een bepaalde positie in de ruimte. Deze positie wordt door de gebruiker beslist en niet door het medium zelf. Daarnaast heeft Google Earth door zijn 3D constructie op een bol geen problemen met vertekening die door projectie ontstaat, iets dat in de platte, papieren cartografie altijd een radicale breuk betekent tussen de kaart en het werkelijke terrein, en de kaart tot een visuele constructie maakt.[4] De papieren kaart is dan een nabeeld, in tegenstelling tot Google Earth dat eerder een soort nevengeschikte virtuele ruimte is. Beeld: http://www.flickr.com/photos/76775877@N08/7543276836/in/photostream BigBalloons, PolakVanBekkum 2010 De cartografie van GE introduceert hiermee een nieuwe relatie tussen de werkelijkheid en de kaart, één die enigszins het karakter heeft van een theater. Wij kunnen ons bijna verplaatsen in God, voor wie de wereld een leeg speelveld is waarop eigenschappen kunnen worden geplaatst: geschapen. Aan de ene kant geeft GE ruimte aan de klassiek cartografische positie van schijnbare neutraliteit, die een absolute, bijna goddelijke macht vertegenwoordigt. Maar aan de andere kant biedt GE wel degelijk ruimte voor het extreem subjectieve, extreem persoonlijke, echter op een manier waarbij dat persoonlijke steeds naar believen aan- en uitgezet kan worden. De gebruiker van GE kan zich mee laten slepen door het persoonlijke, van zichzelf of van anderen, maar kan zich als het hem teveel wordt of gewoon weer verveelt, dat ook weer uitzetten en zich terugtrekken in de lege neutraliteit van de basale functionaliteit van Google Earth. Binnen Google Earth zit aan het persoonlijke, het genetwerkte en het subjectieve een knop. In de basis blijft Goole Earth een bol die betegeld is met sattelietbeelden van verschillende bronnen. Alle toevoegingen, ook degene die binnen Earth zelf toegankelijk zijn, kun je zelf aan en uit zetten. Dit kan in de zogenaamde “zijbalk” via vakjes die je al dan niet aan kunt vinken. Er wordt dan een laag al dan niet actief gemaakt waarin weer nieuwe informatie zichtbaar wordt. Dat is op zich niet zo heel gebruiksvriendelijk ontworpen. Het heeft ons nogal wat uitzoekwerk gekost om precies te begrijpen waar je wat aan en uit kunt zetten. Maar het kan. Wij vragen ons af of dat gebrek aan gebruiksvriendelijkheid expres is, of dat het bouwen van een digitale cartografie als medium voor Google zelf zó nieuw is, dat het gewoon moeilijk is om de meest logische oplossingen te vinden. De klassieke atlas (of de globe), het medium dat het meest in aanmerking komt om als voorloper van Google Earth te worden gezien, heeft zich in al zijn logica immers ook niet in zeven jaar ontwikkeld. Subjectieve Inhoud De spanning tussen de objectieve en de subjectieve blik op het terrein blijft voor ons wanneer we in Google Earth werken steeds weer fascinerend. Er staan in het programma, als je de laag “3D buildings” actief maakt, bijvoorbeeld een heleboel drie dimensionale constructies van bestaande gebouwen. Die staan op precies de juiste plaats. Die zijn gemaakt door mensen, vrijwilligers overal ter wereld, die het leuk vinden om dat in hun vrije tijd te doen[5]. Als het gebouw goed genoeg gelukt is, en je er niet stiekem iets raars aan hebt toegevoegd (als je je dus aan het stramien van de juiste objectiviteit hebt gehouden) keurt Google je gebouw goed, en plaats het in deze laag die iedereen kan zien. Maar als je zelf een heel raar gebouw wilt bouwen kan dat ook. En je kunt dat gebouw ook in Google Earth neerzetten, maar dat staat dan alleen in je eigen kopie, op je eigen harde schijf. En je kunt het delen met andere mensen via websites en blogs en dergelijke maar niet in Google Earth zelf. Wij hebben bijvoorbeeld een keer een extra aantal werelden gemaakt. Bollen, die net zo groot zijn als de aarde en die eromheen hebben gepositioneerd. (Big Balloons PolakVanBekkum 2010) Dat voelde wel lekker machtig. Maar Google heeft die bollen nooit geaccepteerd als bestaande gebouwen of kunstwerken. Wij kunnen er dus alleen zelf van genieten, of het werk op tentoonstellingen laten zien, of de code die deze bollen genereert aan U verkopen als kunstwerk. Er zijn echter ook lagen in Google Earth zelf, die wel behoorlijke subjectieve content hebben die door gebruikers is geleverd. Het meest opvallende is hier de YouTube-laag. Het video upload podium YouTube is eigendom van Google dus in die zin ligt een samengaan van de data wel voor de hand. We zijn er nog niet helemaal achter maar op het eerste gezicht is deze laag niet gecensureerd. Het lijkt er meer op of een willekeurige selectie van video’s die in YouTube een locatie krijgen (worden gegeotagged) van de gebruiker, ook in de Google Earth laag zichtbaar worden gemaakt. Je kunt bijvoorbeeld een filmpje van een anti-militaristische demonstratie vinden op de hoogste berg op Mallorca, die als militaire zone voor wandelaars niet toegankelijk is. Er zijn twee verschillende lagen met door individuele gebruikers aangedragen GPS routes: Everytrail en Wikiloc. Die kun je bijvoorbeeld gebruiken om op datzelfde Mallorca wandelroutes te vinden die niet op de gedrukte kaart staan of in de wandelgidsjes, maar die iemand gewoon zelf, al al lopend geeft gemaakt. Iedereen kan via deze tools een route die hij heeft opgenomen met een smartphone of GPS apparaat beschikbaar maken voor iedereen en dan wel via de servers van Google Earth zelf. Op het blog van Google staat (in 2008) de samenwerking met Wikiloc, een klein Spaans bedrijfje, trots vermeld.[6] De achterliggende gedachte van Google Earth van waaruit ze de spanning tussen het objectieve en het subjectieve binnen de Earth cartografie in balans houden is voor ons niet duidelijk. Maar misschien is Google Earth juist wel daarom voor ons een plek om te willen werken: er gebeurt iets met die spanning wat wij uitermate interessant vinden. Wij vragen ons af of Google Earth, na het World Wide Web zelf, niet ook een illusie van of een werkelijke openbare ruimte is. Vijftig procent van de Nederlanders heeft GE immers op zijn of haar computer geïnstalleerd, en bijna niemand weet echt hoe het werkt en wat je ermee kunt en waarom en wanneer dat (artistiek) interessant is. Zoals gezegd: Google koestert, waarschijnlijk bewust, het cartografisch neutrale als een basis binnen het platform. De klassieke cartografische basismentaliteit (als je dat zo kunt noemen) van een soort superneutrale weergave, een oog van god, maar dan een meningloze god die alleen maar geeft om de waarheid, lijkt door Google Earth in ere te worden gehouden. Subjectieve waarheden kunnen binnen Earth een plaats krijgen, als ze maar uitgezet kunnen worden, of tot de harde schijven van gebruikers beperkt. Kader Wat je in Earth kunt doen, wat je er zichtbaar kunt maken, wat je er kunt bouwen en hoe je dat kunt visualiseren is steeds aan verandering onderhevig. Sinds we begonnen zijn met experimenteren ontdekken steeds nieuwe dingen.[7] In 2010 hebben we een eerste experiment gedaan met het her-monteren van routes in de tijd. We hebben een aantal hardlooproutes die één van ons op achtereenvolgende dagen had gelopen tegelijk laten starten, zodat de hardloper met terugwerkende kracht een race tegen zichzelf hield.[8] Dit was een eerste stap om via de manipulatie van cartografische data een geregisseerde ervaring van suspense te creëren. Beeld: http://www.flickr.com/photos/76775877@N08/7543273232/in/photostream “Airborne” Corinne van Egeraat, Esther Polak en Ivar van Bekkum In een volgende stap zijn we gaan experimenteren met de combinatie van geanimeerde GPS-routes met geluid. We hebben een geanimeerde cartografie gemaakt van de GPS-data van een kudde schapen in Schotland en die van de herdershond die deze schapen van de ene in de andere wei joeg, voorzien van op locatie opgenomen geluid. Zo ontstond weer een nieuw verhaal met spanningsboog. In weer een volgende stap hebben we de mogelijkheden van Google Earth om GPS data in 3 D te visualiseren onderzocht: bijvoorbeeld met het werk “Airborne” dat het verhaal vertelt van iemand die voor het eerst een parachutesprong maakt.[9] In deze voorbeelden wordt de verhalende spanningsboog steeds gedragen door het gevoel van suspense. Binnen het werk “What is done cannot be undone” laten we dit los. Hier wordt juist voor een dromerige, meditatieve verhaalopbouw gekozen, waarbij de ontwikkeling van een Amsterdams park zich ontvouwt als een poëtische choreografie. Het verhalende wordt hier gedragen door een filmische soundtrack, die is gemaakt door componiste Huba de Graaff .[10] Nieuw werk, nieuwe benaderingen ontstaan stap voor stap. Wij proberen heel bewust in ieder werk slecht één stap te zetten waarbij de cinematografische mogelijkheden neergelegd worden, als tegels die een nieuwe weg vormen. We willen de toeschouwer met het huidige en toekomstige werk niet overtuigen van het realisme van de cartografie of van GPS-registraties noch onderdompelen in de cinematografische ervaring die we creëren. We willen het medium juist gebruiken om de objectieve cartografische kwaliteit van Google Earth als ruimte, en de verhalende kwaliteit van Google Earth als theater in elkaar te laten overvloeien. Wat ons op dit moment het meest fascineert is dat wij in Google Earth verhalen kunnen vertellen die een heel nieuwe relatie hebben met de realiteit. Wat wij doen is kijken waar de realiteit stopt en de fictie begint. Dat is geen grens, dat is een grensgebied. Wij opereren in dat grensgebied om de reikwijdte daarvan te verkennen, en te zien wanneer kijkers worden meegesleept door de realiteit, of wanneer de fictie de overhand krijgt. Amsterdam juni 2012 Esther Polak en Ivar van Bekkum Geraadpleegde literatuur: Anna Munster, An aesthesia of networks, Cambridge, Mass.: MIT Press, 2013 (forthcoming). Lisa Parks, Digging into Google Earth: An Analysis of 'Crisis in Darfur,'" special issue "View from Nowhere," Geoforum 40, 2009. Paul Kingsbury and John Paul Jones Walter Benjamin’s Dionysian Adventures on Google Earth 2008 [1] From the Google history site: “2004 We acquire Keyhole, a digital mapping company whose technology will later become Google Earth.” http://www.google.com/about/company/history/#2004 [2] Understanding Media: The Extensions of Man Marshall McLuhan 1964 [3] Aan de zoekfunctie binnen Google Earth, hoewel deze hele eigen implicaties heeft, besteden wij in dit artikel geen aandacht [4] http://en.wikipedia.org/wiki/Map_projection [5] Met gebruik making van een speciale set foto’s van de gebouwen en het door Google geproduceerde programma sketch-up [6] This week, we've added another layer to the Gallery in Google Earth. Spain-based Wikiloc aggregates thousands of GPS tracks for various outdoor activities provided by its growing user community. http://google-latlong.blogspot.com/2008/08/gps-trails-in-google-earth.html [7] Elasticmapping 2009 http://www.elasticmapping.net/ This small website is dedicated to Esther Polak's idea of develloping an editing software for GPS data. [8] http://www.simonfaithfull.org/MobileResearch1/blog/category/1/estherpolak [9] http://vimeo.com/polakvanbekkum/airborne [10] http://vimeo.com/polakvanbekkum/what-is-done-cannot-be-undone ______________________________________________________ * Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet * toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een * open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek. * Meer info, archief & anderstalige edities: * http://www.nettime.org/. * Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).