[Nettime-nl] David Hollanders: Voor politici geldt: eerst komen de banken, dan de moraal (Trouw)

["Patrice Riemens" <patrice@xs4all.nl>]

http://bit.ly/Op1P2t
(Trouw, Opinie , 5 sept 2012)

Voor politici geldt: eerst komen de banken, dan de moraal
David Hollanders

In de door vermeende leugens en fact-checking gekenmerkte campagne, is de
grootste onwaarheid een zaak die verzwegen wordt. De 150 miljard euro aan
Nederlands belastinggeld dat via Europese noodfondsen en ECB-operaties
gespendeerd wordt, zal de euro, de Nederlandse economie en de zuidelijke
landen niet redden.

De steun redt enkel die partij die de euro-crisis veroorzaakt heeft: de
banken. Dat is behalve onrechtvaardig, ook economisch onzinnig.
Nederlandse politici zwijgen over de massale steun aan private banken die
nu tot draconische overheidsbezuinigingen leidt. Voor politici geldt:
eerst komen de banken, dan de moraal.


Onverantwoord

De leningen aan de zuidelijke landen zijn volledig vrijwillig verstrekt
door private financiële instellingen. De onverantwoorde leningen van
Griekenland zijn daarmee de onverantwoorde uitleningen van banken. Nu de
zuidelijke landen niet kunnen terugbetalen, worden de verliezen niet
genomen door de banken die de lening verstrekt hebben, die daar via
rente-spreads fors aan verdiend hebben en die bij het inschatten van de
kredietwaardigheid spectaculair gefaald hebben.

Integendeel, tweederde van de Griekse schuld is via verschillende kanalen
(ECB/EU/EFSF) gecollectiviseerd. De schulden zijn daarmee niet afbetaald,
maar zijn verplaatst. Ook Portugal en Ierland gebruiken het EFSF-geld
vooral om banken af te lossen. Zo kunnen banken hun rotte obligaties
dumpen bij de belastingbetaler. Inmiddels wordt er ook rechtstreeks geld
gegeven aan banken, zie de miljarden voor Bancia. Met de zegen van het
Nederlandse kabinet.

Bleef het daar maar bij. Banken worden niet enkel via noodfondsen
geholpen. Daar waar de ECB niet wenst uit te lenen aan overheden, zelfs
niet tegen 7%, leent het des te meer uit aan private instellingen. Dit
jaar leende het 1000 miljard uit tegen een belachelijke rente van 1%.
Banken lenen  dit weer uit aan Spanje en Italië tegen 7%. En de ECB koopt
deze obligaties weer op de tweedehandsmarkt op.


Kan het gekker?

Kortom, banken lenen van een (niet democratisch gelegitimeerd)
overheidsinstantie, lenen dat weer uit aan overheden, die dat geld lenen
onder garantie van weer andere landen. Kan het gekker? Dat kan, want hier
worden weliswaar voorwaarden gesteld, maar dan weer niet aan banken, enkel
aan overheden die op instigatie van de ECB hard moeten bezuinigen. Dit
terwijl Spanje en Ierland hun schuld zagen groeien juist door het redden
van banken, waar ze mede onder druk van de ECB toe overgingen.

De ECB stelt geen extra voorwaarden aan de banken waaraan uitgeleend
wordt. Integendeel, de onderpands-eisen zijn versoepeld. Sterker nog, bij
het opkopen van de gammele obligaties van banken heeft de ECB geen
voorkeursstatus ten opzichte van private partijen. Dit betekent dat de ECB
bij wanbetaling net zo geraakt wordt als de private partijen. En
wanbetaling is bepaald waarschijnlijk, wat weer de reden is dat banken de
obligaties die door de ECB opgekocht worden, aan de straatstenen niet
kwijt kunnen. Alles wat de belastingbetaler nog enigszins beschermde,
wordt daarmee terzijde geschoven. De ongekozen ECB en het ESM spelen
Sinterklaas. Sinterklaas bestaat evenwel niet en dus staat de Nederlandse
belastingbetaler via de ECB/ESM voor 150 miljard in het rood.


Weinig te verwachten van de EU

Welnu, het is aan politici dit te voorkomen. Van de EU valt weinig te
verwachten, druk als het is om de eigen begroting met 7% te vergroten. Dan
de Nederlandse politici. Samson die het eerlijke verhaal beweert te willen
vertellen, vertelt vooral verhaaltjes om de massale bankensteun ten koste
van zijn eigen achterban te rechtvaardigen. Jolanda Sap stelt de
oplossingen te willen die de financiële markten eisen.

De oplossing die markten bij monde van elke dag in de krant geciteerde
obligatie-strategen willen, hoe verrassend, is een groter noodfonds,
oftewel meer leningen aan failliete debiteuren van de banken en daarmee
meer bonussen. Het moreel appel van Buma op bankiers zou lachwekkend zijn
als het niet zo triest was. En zelfs de kleine maar in elk geval in de
goede richting gaande bankbelasting (waarmee risico ontmoedigd wordt) werd
gekortwiekt in het Kunduz-akkoord. De PVV en de SP leggen nog de meeste
realiteitszin aan de dag. De Nederlandse belastingbetaler doneert evenwel
niet aan de zuidelijke landen, zoals de PVV wil, maar aan diens
krediteuren. Aan het negeren hiervan ligt wellicht Wilders zijn voorliefde
voor Reagan en Thatcher ten grond. De SP staat in het verkiezingsprogramma
wel de enige echte oplossing -herstructureren van schulden- voor, maar in
het debat blijft dit ongenoemd, laat staan dat het wordt gepolitiseerd.

De zaak is dat er geen cent meer gefourneerd dient te worden aan banken en
hun bonusbankiers en aandeelhouders, noch direct (via de noodfondsen),
noch indirect (via de ECB). De zuidelijke landen moeten hun schulden
herstructureren opdat zij weer een houdbare schuld hebben en de recessie
beëindigd worden kan.


Verliezen zijn voor de banken

De verliezen worden dan genomen door de partij die ze in een markteconomie
hoort te nemen: de krediteur. Alleen indien banken failliet gaan (wat
gezien hun idioot lage eigen vermogen van 3% en creatieve boekhouden niet
mag verrassen), kan de overheid te hulp schieten en dan nog alleen in ruil
voor volledige zeggenschap (nationalisatie dus) en op straffe van
inleveren van alle bonussen en direct ontslag van de top.

Herstructurering en nationalisatie van banken is niet alleen rechtvaardig.
Het behoedt niet alleen de belastingbetaler voor een verlies van 150
miljard dat uitgegeven kan worden aan zorg, onderwijs en sociale
zekerheid. Het is ook en vooral economisch efficiënt. Zolang
kapitaalverschaffers risico's grotendeels kunnen afwentelen op de
samenleving, nemen zij veel te veel risico. Juist door banken verlies te
laten nemen, kunnen zij de door markt-propagandisten zo gewenste
disciplinerende werking bij overheidsleningen waar maken. Eerst dan zou
een verwijzing naar wat de financiële markten willen ergens op slaan.

In de talrijke debatten blijft dit alles evenwel ten enen male ongenoemd.
En dat is meer dan een ongemakkelijke stilte. Dat is de werkelijke leugen.

................
David Hollanders is verbonden aan business school TiasNimbas en het
Amsterdams Instituut voor Arbeidsstudies (AIAS)
|

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).