[Nettime-nl] Giorgio Agemben over de 'veiligheidsstaat'

["Patrice Riemens" <patrice@xs4all.nl>]

Gisteren zaten Kees Stad en ik in boekhandel De Rooie Rat de honneurs waar
te nemen en besloten een 'proefvertaling' van het artikel van Agemben in
Le Monde Diplomatique van deze maand (januari 2014) "Hoe de obsessie met
veiligheid de democratie doet muteren". We deden de conclusie paragrafen
van het stuk om te concluderen (sic) dat het voor de nederlandse lezertjes
(re-sic) misschien allemaal toch wel wat ... err ... 'vaag' was. Maar
goed, hier hebt u het dan, als u er meer pap van lust horen we dat graag!

(tussen '*' = lees als schuingedrukt)



De securitaire obsessie (Hoe de veiligheidsobsessie de democratie
gemuteerd heeft)
door Giorgio Agemben, Le Monde Diplomatique, januari 2014, p22-23)



Een onmogelijk geworden politiek leven. (conclusie paragraaf)


En zo is de  *security state* [1] een politiestaat geworden, ook al is de
definitie van (het woord) politie een zwart gat in de theorie van het
publiek recht: In de 18e eeuw verscheen in Frankrijk het  *Traité de la
Police*  van Nicolas de La Mare en in Duitsland de  *Grundsätze der
Policey-Wissenchaft*  van Johan Heinrich Gotlobb von Justi waarin de
politie teruggebracht wordt tot de etimologie van de *Politeia*
(oftewel samenleving,-vert.) wat de waarlijke politiek aanduidt, terwijl de
term 'politiek' alleen maar op het buitenlands beleid sloeg. Von Justi noemt
 *Politik*  de verhoudingen van een staat met andere staten en *Polizei*  de
verhouding van de staat met zichzelf, in zijn woorden: "De politie is de
machtsverhouding van een staat tot zichzelf".



Door zich onder het teken van de veiligheid te plaatsen, is de moderne
staat het politiek domein uitgestapt om een no-man's-land te betreden
waarvan wij de contouren en de grenzen niet goed kunnen onderscheiden en
waarvoor wij ook geen duiding hebben. Deze staat, waarvan de naam
etimologisch terugwijst naar het ontbreken van zorg (securus = sine cura
= zonder zorg) zou ons juist heel veel zorgen moeten baren wat betreft de
gevaren die zij voor de democratie betekent, en wel omdat daarbinnen 
politiek leven onmogelijk is geworden. Welnu; democratie en politiek leven
zijn, althans in onze traditie, een en hetzelfde.



Geconfronteerd met zo een staat moeten wij de traditionele strategiën
van het politieke conflict opnieuw uitvinden. Binnen het securitaire
paradigma is elk conflict en elke min of meer gewelddadige poging om de
macht omver te werpen voor de staat juist een gelegenheid om de effecten
daarvan te sturen in de richting die haar uitkomt [2]. Dit is wat de
dialectiek aantoont die een nauw verband legt tussen terrorisme en het
antwoord van de staat daarop, binnen een vicieuze spiraal. De politieke
traditie van de moderniteit heeft radikale politieke veranderingen
altijd gedefinieerd als een revolutie die fungeert als een
constituerende macht over een nieuw gevormde orde. We moeten dit model
loslaten om te denken in termen van een 'ontvormende' 'macht om'[3] die
niet gekaapt kan worden door het veiligheidsapparaat teneinde het in een
geweldsspiraal te werpen. Als wij de anti-democratische
afdwaling van de securitaire staat willen tegenhouden, dan is het
probleem van de vormen en de middelen van zulk een ontregelende 'macht
om' wel de doorslaggevende politieke vraag die de komende jaren
beantwoord zal moeten worden.



[1] Engels in het origineel.
[2] Eerder had Agemben uitgelegd dat de bestaande orde niet zozeer
politieke veranderingen/omwentelingen wil vermijden als wel de gevolgen
daarvan wil aansturen (een beetje als in 'Shock Doctrine' van Naomi
Klein).
[3] Zie het, al door Spinoza getheoritiseerd, onderscheid tussen 'pouvoir'
(macht over) en 'puissance' (macht om) - cf "je kunt een paard naar de
waterplas dwingen, maar je kunt hem niet dwingen om te drinken")


______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).