nettime-nl: DNW - rooksignalen uit de nieuwe wereld, Nieuwsbrief No. 13

[Frithjof Kalf <frikal@vpro.nl>]

Dit is aflevering dertien van de elektronische nieuwsbrief van de
redactie van het VPRO televisieprogramma "DNW - rooksignalen uit de
nieuwe wereld".

Meer informatie over DNW is te vinden op: http://www.vpro.nl/dnw

****************************
a.s. zondag in DNW:

OVERLEVINGSHANDBOEK VOOR DE NIEUWE WERELD
'We moeten op zoek naar een nieuwe balans tussen verzorgingsstaat en
burgerzin, tussen risico's en zekerheden', aldus Anthony Giddens. Aan de
hand van een gesprek met deze spraakmakende socioloog gaat DNW op zoek
naar een eerste blauwdruk voor een 'overlevingshandboek voor de Nieuwe
Wereld': als Vadertje Staat niet langer onze problemen oplost, wie doet
het straks dan wél? 

De afgelopen jaren is West-Europa getuige geweest van een nieuw huwelijk
tussen twee politieke stromingen: dat tussen de 'nieuwe
sociaal-democraten', en de neoliberalen. Derde Weg, New Labour, RotGrün,
Neue Mitte, Paars...: Blair, Jospin, Schröder en Kok presenteren zich
als wegbereiders voor een nieuwe politiek van 'win-win-situaties'.
Publiek-private coöperatie, marktwerking, terugtredende overheid...het
zijn de toverwoorden van het nieuwe links. Maar wat gebeurt er met dié
publieke domeinen waar geen winst gemaakt kan worden? Hoe kunnen
kansarmen overleven nu vangnetten lijken te verdwijnen? En wie gaat zich
sterk maken voor oplossingen van grote problemen als milieuvervuiling of
een mogelijke kernramp? 

Op deze vragen probeert professor Anthony Giddens, directeur van de
London School of Economics, een antwoord te formuleren in zijn boeken
'Beyond Left and Right' (1994) en 'The Third Way' (1998). En omdat
beslissers als Blair en Clinton graag zijn adviezen inwinnen, maakten
die boeken hem tot dé ideoloog van 'De Derde Weg'. DNW daagde Giddens
uit om mee te werken aan een 'overlevings-handboek voor de Nieuwe
Wereld': hoe moeten we omgaan met de nieuwe onzekerheden? 

- Stel: de kernramp in Tsjernobyl in 1986 heeft je overtuigd van het
feit dat kernenergie de wereld uit moet. De dorpsarts van het
Zuid-Duitse Schönau, Michael Sladek, zette zijn angst om in daden en
slaagde erin om via een locaal burgerinitiatief de 6,5 miljoen D-Mark
bij elkaar te brengen die nodig waren om het stroomnet van eigen zijn
dorp op te kopen. Inmiddels werkt hij samen met zijn vrouw Ursula en de
groep ElektrizitätsWerke Schönau aan atoomvrije en schone
stroomvoorziening. Tot zijn eigen verbazing heeft zijn bezorgdheid hem
uiteindelijk tot netmanager en ondernemer gemaakt.

- Stel: je bent manager bij een groot Nederlands bedrijf dat zijn
marktpositie moet behouden en uitbouwen. De Baak in Noordwijk levert
trainingen over hoe je dan moet omgaan met jezelf en met je mensen: New
Rules for the New World. 

- Stel: je woont in de voormalige industriestad Leeds en je bent
alleenstaand ouder, arbeidsongeschikt of werkloos. Organisaties als
Gingerbread (een self-support-group voor alleenstaande ouders) en LETS
(het Local Exchange Trade System) weten uit ervaring dat de uitkeringen
in Engeland te laag zijn om behoorlijk te kunnen leven. Janet Hainsworth
en John Pattinson: 'De zwaksten in de Engelse samenleving beseffen dat
de staat je niet meer van wieg tot graf verzorgt: van overheden
verwachten ze niets meer. Onder de officiële economie bestaat dan ook
allang een "grassroots" overlevingssysteem annex zorgstelsel. Als de
verzorgingsstaat wordt afgebroken, dan bouwen wij hem vanaf de grond
weer op'. 
 
De Duitse socioloog Ulrich Beck (nauw verwant aan Giddens) vatte de
onzekerheden van de Nieuwe Wereld kernachtig samen in zijn gevleugelde
uitspraak 'Armoede is hiërarchisch; smog is democratisch'. Oftewel: er
zijn risico's die ons allen aangaan en waaraan zelfs de best
calculerende burger/werknemer/werkgever zich nooit op individuele basis
zal kunnen onttrekken. Wat de overheid niet langer kan of wil bieden,
zal in de nieuwe wereld bevochten moeten worden door samenwerking,
overleg, en dialoog, en via eigen initiatief van bezorgde burgers.
Collectieve solidariteit binnen de civic society gaat dus gouden tijden
tegemoet. Niet voor niets staan in Giddens' analyse concepten centraal
als: reinventing the welfare state, dialogue democracy, manufactured
uncertainty en social reflexivity.

samenstelling: Frank Wiering
research: William de Bruijn en Olaf Oudheusden
productie: Odette Toeset
eindredactie: George Brugmans en Frank Wiering

DNW - rooksignalen uit de nieuwe wereld, afl. 11, zondag 28 februari
1999, NL 3, circa 23.05 uur 

****************************

De redactie van DNW bestaat uit Fleur Amesz, Jos Van den Bergh, William
de Bruijn, Hans van Dijk, Bregtje van der Haak, Marije Meerman,
Alexander Oey, Hans Otten, Olaf Oudheusden, Rob Schröder, Ineke
Schwartz, Gijs Meijer Swantee, Caroline van der Veeken en Femke Wolting.
De bureauredactie is in handen van Frithjof Kalf, productie-assistente
is Stella Bierenbroodspot. Odette Toeset is verantwoordelijk voor
productie en de eindredactie is in handen van George Brugmans en Frank
Wiering

*******************************

reacties kunt u sturen naar: dnw@vpro.nl

aan- of afmeldingen voor deze elektronische nieuwsbrief:
dnw-nieuws@vpro.nl (met respectievelijk SUBSCRIBE/UNSUBSCRIBE in de
onderwerp/subject regel)

Meer informatie over de uitzendingen van DNW kunt u natuurlijk altijd
vinden op onze website: http://www.vpro.nl/dnw

*******************************
--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.