nettime-nl: Internet is de kracht van wereldwijd verzet tegen economische globalisatie

[Richard De boer <risjaar@dds.nl>]

Global Action Day, alweer bijna drie weken geleden, maar desalniettemin 
enige bespiegelingen.

Groet van Richard <risjaar@dds.nl>

----------------

Internet is de kracht van wereldwijd verzet tegen economische globalisatie

`Our resistance is as transnational as capital'

Terwijl de zeven belangrijkste industrielanden plus Rusland (de G-8) in 
Keulen confereerden over de stand van hun financiële en politieke zaken, 
werd tegelijkertijd niet alleen in Keulen, maar over de hele wereld actie 
gevoerd tegen de uitwassen van de economische globalisatie. In circa 
veertig landen werd hevig geprotesteerd, actie gevoerd en gefeest bij 
financiële centra. Hoe sterk is de transna-tionale beweging tegen 
economische globalisatie? 

De controversiële Sloweense filosoof Slavoj Zizek verklaarde in zijn 
essay Against the double blackmail, dat hij naar aanleiding van de 
NAVO-bombardementen op Joegoslavië schreef, een echte linkse rakker te 
zijn. In Slowenië staat hij ook wel bekend als een ambivalente rechtse zak. 
In zijn rommelige verhandeling over de Nieuwe Wereldorde spreekt hij 
zichzelf meer dan eens tegen, maar desondanks heeft zijn slotconclusie 
iets intrigerends.
"De manier om de kapitalistische Nieuwe Wereldorde te bevechten is niet 
door het geven van steun aan het lokale proto-fascistische verzet, maar 
door zich te richten op de enige serieuze vraag van vandaag: hoe kunnen 
we transnationale politieke bewegingen en instituties bouwen die sterk 
genoeg zijn om de grenzeloze heerschappij van het kapitaal af te remmen 
(...) ?", schrijft Zizek.
Het antwoord kan misschien gevonden worden bij de actiegroepen die met 
Global Action Day op 18 juni een internationale campagne voerden rond 
globale thema's. Uiteenlopende bewegin-gen van arbeiders, boeren, 
landlozen, werklozen, vrouwen, studenten, milieu-activisten, 
vredesactivisten in circa veertig landen organiseerden die dag 
demonstraties, straatfeesten en gerichte acties tegen de toenemende macht 
van de multinationals.

Tactische redenatie
Het mag dan wel geen mijlpaal in de geschiedenis van de mensheid heten, 
maar de internationale campagne Global Action Day, ook wel June18 
genoemd, is het resultaat van wereldwijde effectieve coördinatie. Niet 
alleen de datum van de actiedag - de eerste dag van de G-8 conferentie 
in Keulen -, maar ook het gebruik van internet en de mobiele telefoon 
getuigt van goede tactische redenatie. De talloze actiegroepen opereren 
lokaal, maar met behulp van deze meest geavanceerde produkten van het 
globale kapitalisme zijn zij wereldwijd met elkaar verbonden. `Our 
resistance is as transnational as capital' is hun credo. Op deze manier 
werken actieve wereldverbeteraars uit zowel westerse, 
geïndustrialiseerde regio's als ontwikkelingslanden samen aan de 
versteviging van hun internationale netwerken.
Een controversieel besluit van de coördinatiegroep was dat June18 geen 
woordvoerders zou hebben en dat de lokale actiegroepen desgewenst zelf 
voor persvoorlichting zouden moeten zorgen. Dit zou kunnen betekenen dat 
de coördinatoren van de wereldwijde campagne nog niet te veel 
verantwoor-delijkheid op hun schouders kunnen dragen. Als officiële 
verzamelplaats van informatie werd vanuit Londen een "virtueel 
mediacentrum" gelanceerd, dat onder meer via de steun-URLs 
http://i.am/transnational en http://messages.to/the_people te bereiken was.

Kritische massa
Het idee achter June18 vloeide voort uit het succes van gecordineerde 
wereldwijde acties die tussen 16 en 20 mei 1998 plaatsvonden, tijdens de 
G-8 top in Birmingham en de derde ministeriële bijeenkomst van de 
Wereld-handelsorganisatie in Genève. Veel aandacht trokken toen vooral de 
protes-ten van 50.000 landloze boeren in Brazilië en maar liefst 200.000 
mensen in Hyderabad, India.
Dit jaar werd in circa zeventig steden over de hele wereld geprotesteerd 
en feest gevierd in financiële centra - in en rondom effectenbeurzen, 
banken en vestigingen van multinationals. De actiegroepen wilden in hun 
campagne niet alleen hevige protesten en kritische geluiden laten 
weerklinken, maar ook positieve, spontane geluiden. "We zijn ons bewust 
van de vernietigende capaciteiten van het transnationale kapitaal, maar 
we zijn ons ook bewust van de creatieve capaciteiten van verbeelding en 
vrijheid. Daarom protesteren we krachtig, maar vieren we ook uitbundig 
feest", aldus de Club van Wegkwijnende Intellectuelen uit het 
Colombiaanse Medellin, één van de deelnemende actiegroepen, in een 
persverklaring.
Wereldwijd werden tientallen illegale straatfeesten georganiseerd door de 
massabeweging Reclaim the Streets (RtS), de eigenlijke initiatiefnemer en 
de belangrijkste coördinator van de campagne. In de Spaanse hoofdstad 
Madrid werd de bestorming van de effectenbeurs, eerder die week, gevierd. 
Vierhonderd fietsers van de actiegroep Critical Mass legden 's ochtends 
in de Londense City het verkeer plat, waarna zo'n tienduizend mensen 
midden in het financiële district een `Carnival Against Capitalism' vierden.
Zelfs in landen met een niet-democratische regering of met beperkte 
toegang tot internet, zoals Nigeria, Senegal, Wit-Rusland en Roemenië, werd 
gedemonstreerd voor vrijheid, gelijkheid en ecologische duurzaamheid. In 
25 Indiase deelstaten gingen honderdduizenden mensen de straat op onder 
leiding van de Nationale Alliantie van Volksbewegingen (NAPM).

Keulse Lachparade
Vierhonderd activisten van de Indiase boerenvakbond KRRS, die de 
afgelo-pen maand door heel Europa trokken om vreedzaam te protesteren 
tegen het voor Indiase boeren noodlottige beleid van de 
Wereldhandelsorganisatie (WTO), trokken voor Global Action Day naar 
Keulen, locatie van de G-8 top en epicentrum van de wereldwijde acties. 
Daar werd een groot kamp opgezet voor actievoerders uit alle windstreken 
die, geïnspireerd door het traditionele Kölsche carnaval, in het centrum 
van Keulen de leiders van de G-8 wilden uitlachen.
Hoewel deze Ghandiaanse methode van actievoeren (in India "satzagraha" 
geheten) vreedzaam verliep, werden tijdens de Lachparade bijna honderd 
mensen gearresteerd. De politie sloeg in op demonstranten die voor een 
kunsthal stonden waar de vrouwen van de wereldleiders een tentoonstelling 
bezochten. Honderden demonstranten die op weg waren naar de Lachparade 
werden al in de periferie van Keulen tegengehouden door de politie. In 
heel Keulen, dat begin juni nog geteisterd werd door demonstraties tegen 
de Eurotop, waren zo'n 12.000 politie-agenten op de been. Desondanks 
werden de acties in Keulen de volgende dag voortgezet.

Computercodes
Het "virtuele mediacentrum" van de actiedag werd rond 18 juni druk 
bezocht voor het laatste nieuws rond de campagne. Desondanks hadden de 
Britse pers en politie hun twijfels over de openbaarheid van informatie 
en noemden het gebruik van internet voor het organiseren van marsen en 
demonstraties "sinister". The Express sprak zelfs van gebruik van 
"compu-tercodes" door de coördinatoren.
In werkelijkheid had de internationale campagne op het internet een hoog 
spontaniteitsgehalte. Iedereen die de web-site van de campagne bezocht, 
kon zich aansluiten bij diverse mailing-lists die hen op de hoogte hield 
van de laatste ontwikkelingen en waaraan zij ook zelf konden bijdragen. 
Bovendien werd de web-site voortdurend ververst met nieuwe berichten, 
foto's, video- en audio-opnames uit de hele wereld. Hiermee hoopten de 
coördinatoren vooral de Britse media ervan te overtuigen dat June18 een 
internationale actiedag is die zich niet alleen tot Londen beperkt.
Daarin zijn zij slechts gedeeltelijk geslaagd. De Britse pers reageerde 
verdeeld op het Carnival Against Capitalism in Londen, dat uitliep op 
rellen waarbij vijftig mensen naar het ziekenhuis moesten worden gebracht 
en vijftien arrestaties plaatsvonden. "Als zij denken dat Engeland 
vreselijk is, dan zouden ze eens moeten meemaken wat de Kosovaarse 
Albanezen hebben moeten doorstaan", was het goedkope, op emoties 
inspelende commentaar van The Sunday Business op zondag 20 juni. The 
Observer reageerde positiever: "We kunnen meer protesten zoals die van 
vrijdag verwachten. We veroordelen het geweld, maar de bredere gedachte 
blijft staan. Wanneer je gelooft dat de aarde bedreigd wordt door 
hedendaags kapitalisme, dan staan de zaken er slechter voor, niet beter. 
Vrijdag was een weldadige herinnering aan dat feit."

Onbelegd stuk brood
De gevestigde media in Nederland hebben aanzienlijk minder aandacht 
besteed aan de wereldwijde acties, misschien omdat er in Nederland 
aanzienlijk minder mensen de straat opgingen dan in de andere landen 
waar acties plaatsvonden. In Amsterdam werd rond het middaguur op het 
balkon van de effectenbeurs een groot spandoek gehangen waarop een groot 
onbelegd stuk brood stond afgebeeld met de tekst "De meeste mensen hebben 
NIETS te beleggen".
Terwijl de ABBA-hit "Money, Money, Money" klonk, blies een honderdtal 
demonstranten ballonnen op die de "handel in verwachtingen" op de 
effectenbeurs symboliseerden. De ballonnen werden onvermijdelijk uit 
elkaar geknald, waarna er bij de ingang van de Beurs een pamflet werd 
opgehangen met tien voorstellen om het financieel-economische systeem te 
hervormen. Elders in het land bleef het tamelijk rustig. In Groningen 
organiseerde Driftig, een pas verschenen gratis blaadje ter bevordering 
van het linkse gedachtengoed in die regio, een benefietconcert.

De lokale kruidenier
Het sprookjesachtige plaatje van economische globalisatie dat de media 
ons in hun financiële rubrieken voorhouden, wordt door een wereldwijd 
protest tegen de toenemende macht van multinationals wreed verstoord. 
Wanneer zelfs Indiase boeren komen protesteren in de Europese financiële 
centra, dringt het tot enkelen onder ons door wat de negatieve gevolgen 
zijn van wereldwijd kapitalisme. Wat de lancering van een nieuwe 
supermarktketen veroorzaakt bij de lokale kruidenier, slager, bakker en 
sigarenboer, gebeurt op wereldschaal voortdurend.
In Nigeria gingen tienduizend mensen de straat op om aandacht te vragen 
voor de ecologische ramp die de oliegiganten in hun land veroorzaken. 
Wie lang genoeg nadenkt over het milieu met deze protesten in het 
achterhoofd, kan niet langer geloven in de Postbus 51-klassieker "Een 
beter milieu begint bij jezelf". Wat voor nut heeft het recyclen van 
plastic flessen terwijl British Petrol, Shell en MacDonalds het milieu 
verkrachten? Het is des te opmerkelijker dat de belangrijkste globale 
thema's in Nederland bijvoorbeeld slechts de aandacht heeft van een 
relatief kleine, harde kern van activisten. Dit is nog altijd een groot 
manco; zodra er door een actiegroep een campagne wordt opgestart, dan 
weten de gevestigde media `uit welke hoek de wind waait'.
De wereldwijde acties op 18 juni 1999 vormen derhalve een inspirerend 
voorbeeld van gecoördineerd samenwerken aan een transnationale beweging 
die alternatieven wil bieden voor de - in Zizek's woorden uitgedrukt - 
"kapitalistische Nieuwe Wereldorde". De zegeviering van het kapitalisme 
werd tien jaar geleden tot einde van de geschiedenis verklaard. De 
transnationale bewegingen die tegen de uitwassen van dat kapitalisme 
strijden, bewijzen met Global Action Day dat de geschiedenis gewoon doorgaat.

Richard de Boer


--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.