[Nettime-nl] Ippolita Collectief: Internet: De democratische Illusie (II.14)

[Patrice Riemens <patrice@xs4all.nl>]

Ippolita Collectief
Internet: De Democratische Illusie.

Hoofdstuk II


Globale democratie of het Chinees-Amerikaans model

Staten zijn heden ten dage hun vermogen kwijt geraakt om  de klassieke 
mechanismen van de vertegenwoordigende (parlementaire) democratie te 
beheren. Dit is (zeker) het geval met de stembusgang. Ten tijde van de 
herverkiezing van president Obama hadden veel mensen spraken het over 
een triomf van Big Data. En op het moment dat wij dit schrijven vragen 
de traditionele media zich af - niet zonder een zekere mate van 
schijnheiligheid - hoe groot de invloed van Facebook gaat worden op het 
resultaat van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Het lijkt wel of 
online politiek nu aan off-line politiek vooraf gaat. Democratie is het 
domein van het Internet geworden; men kent het Internet tegenwoordig een 
soort tovenaars vermogen toe om de stroom van onze privé conversaties in 
politieke voorspellingen te metamorfoseren.

Wij weten best wel dat er veel mensen zijn die het Internet zien als de 
wenkend perspectief voor de democratie, al zien zij daarbij over het 
hoofd dat het Internet voor het grootste deel in handen van privé 
ondernemingen is. En staten zijn nu bezig zich in grotere blokken te 
hergroeperen, in 'n soort super-staten, en daarin zoeken zij en gaan ze 
de samenwerking aan met technologische mega-bedrijven. Global players, 
global partners - dat lijkt wel het idee te zijn.

Het mag provocerend klinken, maar wij vinden dat je best mag spreken van 
een Chinees-Amerikaans model, gebaseerd op radicale transparantie. De 
'information super-highways' die de regering Clinton voor ogen had in de 
90er jaren van de vorige eeuw hebben weliswaar het licht niet gezien, 
maar niets garandeert dat de Chinese Communistische Partij, die het 
eeuwige leven beschoren lijkt, er niet in zal slagen zijn poging om een 
grote, autoritaire, en gelukkige republiek te realiseren. Met de 
medewerking van het Amerikaanse (VS) militair-industrieel complex is 
China nu bezig het prototype van een hi-tech politiestaat te worden. Het 
hoeft nog maar voor elke burger apart een officiële e-mail account aan 
te maken, een profiel op een sociale media platform van de overheid 
verplicht te stellen, alsook op toegestane marktplaatsen en opslag 
ruimte op de servers van het regime. Dus een soort Chinees FaceBook, 
samen met een Chinese Cloud, gekoppeld aan een Chinees GMail, waarbij de 
laatste, dankzij totale profilering, alvast aanbeveelt bepaalde aankopen 
te doen op een Chinees Amazon look-alike. Dit soort scenario's toont wel 
aan dat het model dat voorgestaan wordt door de technologie giganten (en 
dan in het bijzonder zij die voortdurend profilering technieken 
verfijnen om nog meer winst te kunnen maken) perfect  aansluiting kunnen 
vinden op de controle behoeften van autoritaire regimes. Dictaturen zijn 
verzot op technologische uitvindingen. Wat men dan in het oog moet 
houden is dat een en ander alleen mogelijk wordt gemaakt  door het 
massaal omarmen van profilering technieken en van de ideologie van de 
transparantie.

Het autoritaire Chinees kapitalisme is helemaal niet onverenigbaar met 
het liberaal Amerikaans kapitalisme; in tegendeel, beide systemen 
ondersteunen elkaar. Om dit te illustreren volstaat het er op te wijzen 
dat Chinese soevereine fondsen een substantieel deel van de Amerikaanse 
staatsschuld in hun bezit hebben en dat de Dollar reserves van China 
groot genoeg zijn om Washington in grote verlegenheid te brengen mocht 
Beijing dat nodig vinden.

Beide systemen hebben er behoefte aan hun respectievelijke bevolking 
beter in beeld te krijgen - het is zelfs voor ze van levensbelang. De 
Verenigde Staten moeten zorgen dat de 'Amerikaanse Droom', die deel 
uitmaakt ven het 'sociaal contract' van de Dollar, overeind blijft door 
een overvloed aan consumptie-goederen, terwijl de weg van de subversie 
(een hypothetisch gebeuren) afgesloten blijft. China, aan zijn kant, 
moet zijn best doen om de consumptie van de bevolking te verhogen, maar 
moet vermijden dat die gelijk de weg van de democratie kiest, en dat 
terwijl het ook nog etnische en religieuze spanningen in de hand moet 
zien te houden. En beide landen delen hetzelfde geloof in oneindige 
groei.

Alle, of althans de overgrote meerderheid van de 2.0 bewegingen maken 
van het Internet gebruik en van de mogelijkheid die het biedt om zich 
over de grenzen heen te organiseren. Maar deze mogelijkheid bestaat 
alleen bij de gratie van een min of meer expliciete samenwerking tussen 
de elites van democratische, autocratische of rond uit dictatoriale 
landen. Allemaal maken ze gebruik van gevarieerde systemen die tot doel 
hebben de gebruikers wereldwijd uit te buiten op het cognitieve, 
emotionele en/of economische vlak. Allemaal profiteren ze van goedkope 
arbeid en van grondstoffen, vooral in of uit Azie en Afrika. In wezen 
kun je stellen dat het Internet een soort anti-democratische 
kortsluiting creert, een vorm van massale uitzonderingstoestand, om het 
woord van de Italiaanse filosoof Giorgio Agamben te gebruiken [1].


-----------------
[1] Giorgio Agamben, State of Exception, Chicago U.P. (2005) (oorspr 
Italiaanse editie: 2003)
http://www.press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/S/bo3534874.html
Wikipedia:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Giorgio_Agamben
Toc + text Chapt 1:
https://thebasebk.org/wp-content/uploads/2013/03/Agamben-state-of-exception-.pdf
a review:
https://www.researchgate.net/publication/228161706_Review_Essay_Giorgio_Agamben_State_of_Exception
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).