Geert Lovink on Wed, 24 Nov 1999 06:51:58 +0100 (CET)


[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]

nettime-nl: Seattle '99, het verlovingsfeest van links en rechts? 







From: Fabel van de illegaal <lokabaal@dsl.nl>

Seattle ‘99, het verlovingsfeest van links en rechts?
Merijn Schoenmaker en Eric Krebbers

Eind november begint in Seattle de nieuwe onderhandelingsronde van de
Wereldhandelsorganisatie (WTO). De Amerikaanse stad zal dan het toneel
worden van een reeks demonstraties, acties en discussiebijeenkomsten.
Langzamerhand verzamelt zich onder de vage paraplu van de beweging tegen
"de globalisering" een bonte mengeling van activisten, lobbyers en
politici. Links en rechts lijken elkaar daarbij nauwelijks meer te bijten.

"Een historische verandering is onderweg in het hart van het
globaliseringsproces: miljoenen mensen zijn aan het mobiliseren.
Tienduizenden van hen zullen naar Seattle komen"1, roept de lobbyiste
Susan George al maanden. "De strijd tegen de WTO en alles waar het voor
staat is nu het belangrijkst. De kans bestaat dat we het winnen."2 George
is een van de toonaangevende Europese lobbyisten tegen "de globalisering".  
Aan zelfoverschatting geen gebrek in lobby-kringen. "Seattle wordt het
protest van de eeuw", melden enkele van haar collega's zonder veel
historisch besef. "De bazen zijn bang", voegen anderen daar nog aan toe.
Maar voor wie dan? De linkse beweging is toch sinds de val van de muur op
sterven na dood? Daarom zoeken de lobbyers het niet langer exclusief aan
de linkerzijde. Ze werken keihard aan een geheel nieuwe wereldwijde
beweging, waarin behalve linkse mensen ook conservatieven, nationalisten
en zelfs nieuw-rechtsen zich thuis moeten kunnen voelen. Het vage
containerbegrip "globalisering" komt daarbij goed van pas. Iedere stroming
kan er de eigen problemen op projecteren. George en zo'n 60 andere
lobbyers, onderzoekers en opiniemakers en hun NGO's hebben zich verenigd
in het International Forum on Globalization (IFG), een elitaire denktank.
Ze organiseren een van de congressen in Seattle en worden niet moe te
herhalen dat ze wel 2400 deelnemers verwachten. De IFG-ers voeren vaak het
woord op bijeenkomsten overal ter wereld. Ze vormen de belangrijkste motor
achter de campagnes tegen "de globalisering", en zijn initiatiefnemer van
zowel destijds de acties tegen het MAI-verdrag als nu tegen de WTO.  Hun
bedoeling is om links en rechts samen te brengen in één enorme beweging,
en dat lijkt hen nog te gaan lukken ook. De IFG-lobbyers koesteren daarom
hun wat progressieve imago en proberen tegelijkertijd voor rechts
acceptabel te blijven. Maar wie hun teksten eens goed doorspit weet het
zeker: het IFG staat voor een rechtse en conservatieve politiek. Met hun
kritiek op "de globalisering" en de multinationals proberen ze de
resterende linkse activisten voor hun conservatieve karretje te spannen en
hen ideologisch te beïnvloeden. De IFG-ers vormen daarom een gevaar voor
de toch al zo kwetsbare linkse beweging.  Ook in Nederland doen linkse
activisten steeds gretig mee aan de door IFG-ers geïnitieerde campagnes.
Ook hier wil men eind november actie gaan voeren in het kader van de
wereldwijd gecoördineerde protesten. Begin dit jaar wierf De Fabel nog
samen met enkele andere Nederlandse organisaties intensief ondertekenaars
voor een NGO-verklaring over de WTO die was opgesteld door enkele IFG-ers.
Toen het ware gezicht van het IFG duidelijk werd, stopte De Fabel daarmee.
De andere organisaties gingen door. Binnenkort publiceert De Fabel een
uitgebreide analyse van de rechtse opvattingen van vooraanstaande
IFG-leden.

Franse cultuur in gevaar

Seattle maakt zich op voor de ontvangst van activisten uit tal van landen.
Peoples' Global Action (PGA) organiseert dit keer maar liefst 2
actiekaravanen richting de WTO-bijeenkomst. Een vanuit de VS, waaraan ook
activisten meedoen uit het Mexicaanse Chiapas. En een andere vanuit
Canada, die aansluit op het elitaire IFG-congres. Een opvallende keuze,
want het PGA staat immers bekend als linkse basisbeweging. Verwacht worden
in Seattle verder milieu-activisten, vakbondsleden, staalarbeiders,
chauffeurs, boeren, vissers, postbodes, vrouwenstrijdsters, kunstenaars,
studenten, homo-activisten en pacifisten. Slechts een kleine minderheid
van hen wil volledig van het kapitalisme af. De rest ziet liever een
internationale regulering van "de economie" of kiest ongegeneerd voor een
nationalistische toekomst. De Franse boerenleider Jose Bove van de
Confederation Paysanne (CP) behoort zonder twijfel tot de nationalistische
categorie. De boeren van de CP zijn boos op de Amerikaanse regering. Die
verdubbelde de invoerheffing op Franse kazen, als wraak vanwege het
besluit van de EU om Amerikaans hormoonvlees te weren. De boeren startten
daarop direct een intensieve campagne tegen McDonald's, want dat is immers
een multinational uit Amerika.  Er volgde een reeks acties, waarbij de
boze boeren in Millau zelfs een vestiging sloopten. In juni kwamen de
Indiase boeren van de PGA-karavaan een handje helpen met de acties. In
eigen land kennen zij ook een traditie van strijd tegen Amerikaanse
bedrijven. De Franse boeren verstoorden verder nog een Amerikaans
filmfestival, omdat ze zich zo'n zorgen maken om hun eigen Franse cultuur.
Bove werd daarop gearresteerd, maar korte tijd later weer vrijgelaten. Hij
bedankte vriendelijk de Franse premier en president voor hun steun, en
ontving van het ministerie van Landbouw een retourtje Seattle, om daar de
Franse belangen te gaan verdedigen. Naast onder meer de Franse
Communistische Partij en het Front National reageerden ook enkele
Nederlandse anti-globaliseringsactivisten dolenthousiast op de
boerenacties. Ze riepen op tot solidariteit met Bove.3

Voor de arbeidersgezinnen

Seattle wordt "een historische confrontatie tussen de civiele samenleving
en de macht van de bedrijven", aldus Mike Dolan. Hij werkt voor de
Amerikaanse consumentenorganisatie Public Citizen van oprichter Ralph
Nader. Public Citizen is verbonden aan het IFG en startte destijds de
campagne op tegen het MAI. Dolan heeft zich nu opgeworpen als de grote
coördinator en spreekbuis van de tegenbeweging in Seattle. Niet iedereen
is daar even blij mee, maar er is weinig aan te doen. Hij zit als een spin
midden in het web. Enerzijds steunt Dolan de Amerikaanse PGA-karavaan met
enkele duizenden dollars, anderzijds neemt hij het op voor de
extreem-rechtse Pat Buchanan, inmiddels presidentskandidaat voor de derde
Amerikaanse politieke partij, de Reform Party. "Wat je verder ook zegt
over Pat Buchanan, hij is de enige kandidaat bij de verkiezingen die
gepassioneerd en onvoorwaardelijk de legitieme verwachtingen van de
werkende gezinnen in de globale economie zal verdedigen"4, aldus Dolan.
Buchanan ondersteunt inderdaad Amerikaanse arbeiders. Zolang ze maar
conservatief en gehoorzaam zijn, en niet werkloos, zwart, homo, vrouw,
lesbisch of joods. Met linkse arbeiders heeft hij eveneens weinig op.
Buchanan over Argentinië: "Met militairen, politie en huurlingen,
verdwenen tussen de 6.000 en 150.000 linksen. Wreed: ja; maar wel
succesvol. Nu is er vrede in Argentinië, de veiligheid is hersteld."5

Ogen dicht

Het voormalige Republikeinse kopstuk Buchanan staat bekend om zijn scherpe
uitvallen naar internationale economische verdragen als GATT, NAFTA, MAI
en nu de WTO. "Van huis uit tegengestelde krachten, die politiek
uiteenlopen van Ralph Nader tot Pat Buchanan, vinden een gemeenschappelijk
belang op het gebied van handel"6, aldus IFG-er Mark Ritchie. Hij is
tevens directeur van het Amerikaanse Institute for Agriculture and Trade
Policy dat kleine boeren ondersteunt. Buchanans partijgenoot Talbott is
het met Ritchie eens: "Als je je ogen dicht doet, is het moeilijk veel
verschil te horen tussen de linkse Ralph Nader en de rechtse Pat Buchanan,
als ze het hebben over het vernietigende effect van de internationale
vrijhandel op de Amerikaanse arbeider en de behoefte om het grootkapitaal
te verwijderen uit Washington"7.  Dat grootkapitaal is volgens Buchanan
overigens voornamelijk in handen van "de joden". Hij presenteert zichzelf
als "de enige leider in dit land die tegen de joodse lobby op durft te
komen".8 Buchanan noemt Hitler een moedig man en twijfelt eraan of de
holocaust wel echt zo omvangrijk was.9 Maar het "joodse" grootkapitaal is
niet de belangrijkste reden waarom Buchanan zich kandidaat heeft gesteld
voor de verkiezingen. Nee, hij wil in de eerste plaats een eind maken aan
de "illegale migratie", die "de culturele ondergang van onze natie"10 zou
veroorzaken.  De populist Buchanan is misschien wel de belangrijkste
vertegenwoordiger van extreem-rechts in de Verenigde Staten. Zijn
achterban bestaat onder meer uit christen-fundamentalisten, militie-leden
en neo-nazi's. Het gaat om miljoenen mensen. Dat verklaart wellicht Dolans
flirt. Voorzien van zijn enthousiaste commentaar stuurde hij een
krantenartikel rond waarin Buchanan openhartig zegt: "Amerikaanse
arbeiders en mensen eerst!"11 In die opvatting staat Buchanan overigens
verre van alleen. Ook bijvoorbeeld de grote rechtse vakbond AFL-CIO wil
"de rechten en belangen van de Amerikaanse arbeiders tot prioriteit
maken"12. De vakbond mobiliseert ook voor de demonstraties in Seattle.

De staat is niet de vijand

Toen Dolans opvattingen en werkwijzen bekritiseerd werden vanuit de
basisbeweging, nam de coördinator van de Amerikaanse PGA-karavaan het
direct voor hem op. "Laten we samenwerken wanneer het kan, desnoods
parallel aan elkaar, maar nooit tegen elkaar wanneer ons doel is de
eliminatie van de WTO en de ervan profiterende bedrijven."13 Dolan
herhaalt tijdens alle voorbereidingen dagelijks zijn mantra: "Onthou, onze
vijanden zijn niet de overheden die de WTO vormen. De vijand is de
internationale bedrijfslobby voor vrijhandel."14 Bij de voorbereidingen
werkt hij dan ook probleemloos samen met het rechtse Republikeinse
gemeenteraadslid Derdowski. Die lanceerde eerder in Seattle het plan voor
een MAI-vrije zone. Ook volgens Derdowski overstijgt de kwestie van de WTO
de oude scheidslijnen tussen links en rechts. "Het gaat de conservatieven
om de Amerikaanse soevereiniteit, om de grondwet. De staat en lokale
overheden dreigen weggevaagd te worden door internationale verdragen, die
de macht aan buitenlandse organisaties afstaan."15 Dolan organiseert samen
met de Republikeinen een demonstratie in Seattle. Op een voorbereidende
vergadering brainstormden Dolan en Derdowski erover hoe ze de
conservatieve bewoners van de rijke wijken van Seattle ook de straat op
zouden kunnen krijgen. Ze besloten er de IFG-er David Korten op te zetten.
Deze ex-zakenman zou namelijk in de rijke wijken gemakkelijk aansluiting
kunnen vinden.16 Vlak daarop was Korten weer te vinden in het kamp van de
basisbeweging. Hij fungeerde als een van de belangrijkste gastsprekers op
een strategiebijeenkomst over geweldloze directe actie. Korten is
misschien wel de meest vooraanstaande ideoloog van de beweging tegen "de
globalisering". Hij zou het liefst terug willen naar de jaren 50 toen de
economie volgens hem nog lokaal was en het kapitalisme niet
"geperverteerd". Zijn tweede stokpaardje is neo-malthusiaans. Hij wil de
wereldbevolking van 6 naar 1 miljard terugbrengen. Hoe? Dat laat hij
wijselijk in het midden.17

Cruciale veldslagen

Ook George meent dat de "staatssoevereiniteit bedreigd"18 wordt. Daarom
moeten we volgens haar "de grootst mogelijke eenheid nastreven"2. Dat
bleek ook bij de strijd in de VS tegen de invoering van speciale
presidentiële bevoegdheden om handelsverdragen sneller door te drukken,
aldus George. "De linkse anti-NAFTA en anti-WTO krachten hebben de
zogenaamde fast-track bevoegdheden alleen kunnen tegenhouden met behulp
van extreem-rechts. Toch was het goed om ze tegen te houden."19 Ook
Ritchie, haar collega bij het IFG, heeft goede ervaringen opgedaan in de
samenwerking met extreem-rechts. "Afgezien van Nader en Buchanan brengt de
alliantie tegen GATT en NAFTA een breed spectrum bijeen van elementen die
vroeger rechts en links zouden zijn genoemd. Die diversiteit aan meningen
en bewegingen gaven de campagnes veel kracht"6. De Fabel verzet zich
daarentegen juist met hand en tand tegen samenwerking met rechts en
extreem-rechts. Wie daartoe overgaat laat immers automatisch de migranten,
vrouwen en homo's in de steek die door rechts vertrapt worden. De
afgelopen maanden heeft De Fabel internationaal zware kritiek geleverd op
zulke samenwerking. De kritiek spitste zich vooral toe op de praktijken en
ideeën van de nieuw-rechtse ideoloog Goldsmith, een belangrijk IFG-lid en
tevens sponsor van de denktank20. George heeft zich daar bijzonder kwaad
om gemaakt. De Fabel zou verdeeldheid zaaien in de beweging. In een
woedende brief schreef ze dat De Fabel door de aanhoudende kritiek op
samenwerking met extreem-rechts ertoe bijdraagt dat "we" de "cruciale
veldslagen" die straks "worden uitgevochten"2 in Seattle zullen verliezen.
De miljonair Goldsmith stond overigens oorspronkelijk ook op het programma
van het IFG-congres in Seattle, maar is er inmiddels alweer van afgevoerd.
Of het schrappen van zijn lezing samenhangt met de kritiek vanuit De Fabel
is nog onduidelijk.

Bronnen: 1. Seattle prepares for battle, Susan George. In: Le Monde
Diplomatique, november 1999. 2. Brief aan De Fabel, Susan George,
21.9.1999. 3. Dolle toestanden in Frankrijk, Kees Stad, 7.9.1999. 4.
Rondschrijven per e-mail, 2.3.99. 5. The right wing revolt against the
modern age, M. Quigley en Chip Berlet. 6. Cross-border organizing, Mark
Ritchie. In: The case against the global economy and for a turn towards
the local, Jerry Mander en Edward Goldsmith, 1996. 7. Right wing populism.
Op de homepage van Public Eye, 11.7.1999. 8. Kritiek op Buchanans kijk op
nazi-Duitsland, Bert Lanting. In: De Volkskrant, 25.9.99. 9. Pat Buchanan
in his own words, FAIR-report, 26.2.1996. 10. Free trade and foul, Leonard
Zeskind. In: Searchlight, oktober 1999. 11. Buchanan dumps on Clinton
steel policy, Edward Walsh. In: Washingon Post, 2.3.1999. 12. Gephardt
calls for a seat at the table for labor, environmentalists in WTO-talks,
Tom Gilroy. In: Washington Post, 13.10.99. 13. Brief per e-mail, Michael
Morrill. 13.10.99. 14. Protesters busily practice for WTO meeting in
Seattle, David Postman. In: Seattle Times, 10.9.99. 15. Shutting down
Seattle, Geov Parrish. In: Seattle Weekly, 19.8.99. 16. Globalization foes
plan to protest WTO's Seattle round trade talks, Helene Cooper. In: Wall
Street Journal, 16.7.99. 17. Antiglobalization, Doug Henwood. In: Left
Business Observer nr. 71, januari 1996. 18. State sovereignty under threat
- globalising designs of the WTO, Susan George. In: Le Monde Diplomatique,
juli 1999. 19. Brief van Susan George, 17.9.1999. 20. Miljonair Goldsmith
steunt links en extreem-rechts, Eric Krebbers. Goldsmith en zijn Gaiaanse
hiërarchie, Eric Krebbers. Beide in: De Fabel van de illegaal nr. 36,
september 1999.